دانستن بعداز وقت‌

«كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ»

مى‌فرمايد: شما در ميدان قيامت مى‌دانيد! كه با تلف كردن وقت، چه خسارت بزرگى را متحمل شده‌ايد؟ هم‌چنين در حديثى از رسول اكرم صلى الله عليه وآله وسلم نقل شده است كه مى فرمايد: «لا تزول قدم عبد يوم القيامة حتّى يسأل عن أربعة أشياء عن شبابه فيما أبلاه» جوانى خود را در چه راهى گذرانديد؟ در راه خدا و يا در راه هواهاى نفسانى؟ «وَ عَنْ عُمُرِهِ فِيمَا أَفْنَاهُ» عمر خود را به كدام راه مصرف كرديد؟ در عبادت و يا در معصيت؟ «وَ عَنْ مَالِهِ مِنْ أَيْنَ اكْتَسَبَهُ» مال خود را از كجا پيدا نموديد؟ از راه حلال و يا از راه حرام؟ «وَ فِيمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبّنَا أَهْلَ الْبَيْت»[1] از دوستى ما اهل البيت سؤال مى‌شود كه محبت شما با اهل البيت رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم تا چه اندازه بود، آيا نسبت به آن‌ها محبت داشتيد ياخير؟ اين حديث هم از در منابع شيعه نقل شده است و هم در منابع برادرن اهل‌سنت.

«كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ» «ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ»

بعضى از مفسرين گفته‌اند كه تكرار اين آيه براى تأكيد هم‌ديگر است؛ بعضى ديگر مى‌گويند كه احتمال دارد آيه اول در مورد برزخ باشد و آيه دوم در مورد روز قيامت. در هر صورتى‌كه باشد فرق نمى‌كند، چه براى تأكيد باشد و چه در مورد برزخ و چه در مورد قيامت. معنى هر دو آيه يكسان است و مى‌فرمايد: وقتى‌كه از دنيا رفتيد مى‌بينيد كه تلف كردن وقت، چه قدر زيان آور بوده است. در مورد اين آيات مباركه، من احتمال مى‌دهم كه مراد از تكرار آن، در وقت مردن انسان باشد؛

[1] - الخصال ص 253، ح 125