دادند؟ چه قسم از علاقات مادى و ظاهرى دنيا دل بريدند؟ باچه وضعيت به‌سوى خدا حركت كردند؟ تا شبيه روز محشر را در آن‌جا به‌وجود آوردند. آيات قرآن قابل احاطه نيست، شما مى‌بنيد كه هم قضاياى جنگ ذات السلاسل را با تمام كيفيت آن بيان مى‌كند و هم قضاياى حج را با معنويت تمام ترسيم مى‌كند.

انسان بخيل و نا سپاس‌

«إِنَّ الْإِنْسانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ»

انسان در برابر نعمت‌هاى پروردگارش بسيار ناسپاس و بخيل است.

قرآن مجيد، در آيات فوق به چگونه‌گى جهاد و مجاهدين قسم ياد نمود. و در اين آيه مباركه مى‌خواهد جواب قسم‌ها را بدهد. مى‌فرمايد: انسان در برابر نعمت‌هاى خدا بسيار ناسپاس‌اند.

غالباً انسان‌ها وقتى‌كه به دنيا مى‌آيند تربيت ندارند و در ادامه زندگى اكثراً اسير هوس‌هاى خود مى‌شوند. شياطين نيز از اين فرصت سوء استفاده نموده و عده‌اى را تحت عناوين مختلف گمراه نموده و آن‌ها را به‌سوى جهالت سوق مى‌دهند. غالب انسان‌هاى‌كه در دنيا زندگانى مى‌كنند به پروردگار خود ناسپاس‌اند؛ با آن‌كه خداوند جل جلاله به لطف و رحمت خود عقل و استعداد سرشار را به انسان داده است، بازهم انسان‌ها او را نا سپاسى مى‌كنند و به‌طرف شرك روى مى‌آورند. وجود خالق خود را انكار مى‌كنند و از دستورات او سر پيچى مى‌نمايند. اغلب انسان‌ها تاكنون همين‌گونه بوده‌اند؛ ولى به‌نظرمن آينده بشريت به‌سوى خوبى و روشنى در حركت است و اميد وارم كه بشر آينده به حقيقت وجود خداوند جل جلاله پى‌برده و نسبت به عنايات پروردگارش. ناسپاسى نكند. هم‌چنين نسبت به خود و ساير انسان‌ها بخل نورزد.