خورشيد را به جاى خدا مى پرستيدند و شيطان كارهاى آنان را بنظرشان زينت داده وآنان را از راه (خدا) باز داشته بود، سليمان گفت زود نگاه مى‌كنم كه راست گفته اى يا از دورغ گويان هستى، اين نامه مرا ببر براى او بينداز و از آنان روبگردان، نگاه كن چگونه بر مى گردند.

جمال و كمال كاينات‌

از اين آيات مطالبى كه در باره هوش و تسبيح و حمد و نطق حيوانات؛ بلكه نباتات و جمادات و جن و إنس بنظر مى‌رسد امور زير است: (اعوذ بالله من التأويل و من الزلل و من سوء الفهم)

مطلب اول: آسمانها و زمين (كه همه جماد هستند) تسبيح خداوند را بجا مى‌آورند.

مطلب دوم: همه چيز و همه كس بدون استثناء (از همه انواع متعدد جمادات و نباتات و حيوانات و إنسان و ساير انواع، حقايقى كه در جهان امكانى در آسمانها و زمين ها وجود دارند و ما از تصور آنها بدوريم) تسبيح و حمد- ستايش- او را بجا مى‌آورند.[1]

مطلب سوم: در تفسير اين حمد و تسبيح عمومى مخلوقات مى‌شود، سه احتمال و حتى سه قول را بيان داشت:

نظر اول: تسبيح و حمد مذكور بيان حال اشياى معلول و مخلوق است؛ يعنى هر معلول و مسبب حكايت از وجود علت و سبب خود مى‌كند و به تعبير ديگر اين تسبيح و تحميد تكوينى، زبان حال وجود أثر براى مؤثر اوست، خصوصاً أثر سبيى كه حدوثاً و بقاءاً از جانب مؤثرش بر او إفاضه مى‌شود.

[1] - تسبيح معناى سلبى و تنزيهى از نواقص و از كارهاى زشت است و« حمد» معناى ايجابى دارد« حمد» گاهى ستايش براى ذات با عظمت و كمال لايتناهى است. وگاهى در مقابل نعمتهاى زياد و غير قابل شمردن ولى محدود بنظر ابتدايى أ فضليت« حمد» از تسبيح است ولى از آيات قرآن بدست مى يآيد كه تسبيح بيشتر مورد توجه است و« حمد» بعنوان قيد او( بحمده) بيان شده و الله العالم. و در مواردى مستقلًا ذكر شده است.