خدا بوده وقتى ديدند كه خدا به يوسف زمامدارى را عطا فرموده است.

به نظر اينجانب توجيه اين فقيه بزرگ كه مورد پسند معلقين كتاب او قرار گرفته قابل إثبات نيست. مسلم آنست كه اين سجده، سجده قسم اول نبوده و ملائكه آدم را و يعقوب و فرزندان او، يوسف را بقصد ربوبيت آن دوتن سجده نكرده‌اند. و اين موضوع قطعى و حتى ضرورى است؛ بلكه سجده براى اين دوتن- آدم و يوسف- (على نبينا و آله و عليهما السلام) براى تعظيم آن دو بوده كه فى نفسه حرام است ولى چون امر خداوند به آن تعلق گيرد از باب جمع بين دو دليل واجب مى‌شود.

مسأله اخير در سجد ه زائران‌

باز هم صاحب عروه مى‌فرمايد (و معلّقين عروه ايرادى نگرفته اند)[1] پس آنچه مردم عوام شيعه انجام ميدهند و صورت سجده را پيش قبر اميرالمؤمنين و غير او از إمامان (عليهم السلام) به وجود مى‌آورند مشكل است، مگر اين كه آن را بقصد شكر خداوند بر توفيق زيارت بجا آورند.

فرض أخير كه زائران سجده را براى خداوند و شكر توفيق زيارت إمامان بجا بياورند شكى در جواز و رجحان آن و جود ندارد ولى اگر عوام الناس آن را براى تعظيم إمامان- هر چند كه قصد ربوبيت إمامان را قطعاً ندارند- بجا آورند لازم است جلو آنان را از اين عمل قبيح المنظر بگيرند، و نگارنده چندين مرتبه در مشهد رضوى از آن نهى كرده است چون عمل مذكور حرام است نه اين كه مشكل باشد.

آيا أنبياء و رسولان همه مَرْدْ، بودند؟

«وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ مِنْ أَهْلِ الْقُرى‌ ..» (يوسف: 109)؛ ازاين آيه‌

[1] - اين معلّقين ده تن از اهل اجتهاد هستند و اكثر آنان از مشاهير مفتيان پنجاه سال اخير بوده‌اند كه فعلا همه آنان بجوار حق تعالى شتافته اند. رفع الله درجاتهم و تجاوز عن سياتى.