تعالى. در همه‌ى اديان ثابت بوده بلكه توحيد در عبادت از اول بشريت تا قيامت به عنوان دين مى‌باشد و عبادت غير از خداوند شرك است و خروج از دين خدا.

و به عبارت ديگر اگر كسى خدا را به عنوان واجب الوجود و خالق همه‌ى موجودات قبول داشته باشد ولى در مقام پرستش و عبادت هم خدا و هم بعضى از مخلوقات را بپرستد؛ بلكه باخدا، موهوم غير موجود را بعنوان اين كه مقرب (نزديك كننده إنسان) به خدا مى‌باشد را تعظيم نمايد از دين بيرون مى رود، إنسان تنها در مقابل خداوند كه ربّ او است بايد تذلّل و عبادت كند و تذلّل در پيش أنبياء و اولياء بعنوان ربّ موجب شرك است‌

سجده ملائكه براى آدم و برادران يوسف براى او به امر خداوند بوده و شرك نيست بلكه اطاعت خداوند است.

توانايى شيطان تا كجا؟

«فَأَنْساهُ الشَّيْطانُ ذِكْرَ رَبِّهِ فَلَبِثَ فِي السِّجْنِ بِضْعَ سِنِينَ» (يوسف: 42)

شيطان ياد يوسف را از ذهن ساقى سلطان برد. يعنى شيطان قدرت به فراموشى بردن آدمى را دارد. «وَ ما أَنْسانِيهُ إِلَّا الشَّيْطانُ ...» (الكهف: 63)

آنچه كه از اعمال شيطان در قرآن ذكر شده غالب آنها در اين جا ذكر مى‌شود:

1- ازلال، يعنى لغزانيدن آدمى،. 2- اخراج آدم و حوّا از بهشت 3- وعده فقر 4- امر به فحشاء، 5- تخبيط[1] 6- استزلال، 7- 8- تخويف اولياى خود، 9- كيد،[2] 10- فقط وعده غرور، 11- إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ ... مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ، 12- تزيين، 13- إنساء 14- وسوسه، 15- دشمنى با بنى‌

[1] - بعضى تخبّط را به ديوانه گى و اختلال حواس آدمى از جانب شيطان تفسير كرده‌اند در اين مورد دقت شود.

[2] - قرآن كيد شيطان را ضعيف ناميده.