مؤنث مخاطب (افعال خمسه)، نقش ضمه و علامت رفع دارند.

2. ياء در اسم‌هاى تثنيه و جمع مذكّر سالم، الف در اسم‌هاى ستّه، كسره در جمع مؤنث سالم، و حذف نون در پنج فعل مضارعِ ياد شده، به جاى فتحه نقش اعراب نصب را ايفا مى‌كنند.

3. ياء در اسم‌هاى تثنيه و جمع مذكّر سالم و اسماى ستّه، و فتحه در اسم‌هاى غير منصرف، به جاى كسره نقش اعراب جر را ايفا مى‌كنند.[1]

4. سكون در پنج صيغه فعل مضارع صحيح، حذف لام الفعل در همان صيغه‌ها از فعل ناقص، و حذف نون در صيغه‌هاى تثنيه، جمع مذكر و مفرد مؤنث مخاطب، علامت جزم اند.[2]

آثار مكتوب در اعراب قرآن‌

جايگاه و نقش مهم دانش اعراب قرآن در فهم و تفسير قرآن سبب شد كه دانشمندان پس از قرن دوم به طور گسترده به تحقيق و تأليف در اين دانش قرآنى بپردازند. به ظاهر، نخستين بار ابوجعفر رؤاسى، از اصحاب امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام، كسايى و فرّاء، كتاب‌هايى با عنوان إعراب القرآن نگاشته‌اند.[3]

پس از نيمه دوم قرن دوم هجرى، از انديشه‌ها و آراى نحوى خليل و سيبويه كه بگذريم،[4] دانشمندان ذيل، صاحب تأليف در اعراب قرآن بوده‌اند، اگر چه بسيارى از اين كتاب‌ها به دست ما نرسيده است:[5] قُطرُب نحوى (م 206 ق)،[6] ابو عبيده‌

[1]. شرح قطر الندى: ص 42 به بعد؛ النحو الوافى: ج 1 ص 96- 97؛ البهجة المرضية: ج 1 ص 50- 51.

[2]. البهجة المرضية: ج 1 ص 74 و 78.

[3]. الذريعة: ج 2 ص 235- 236؛ تأسيس الشيعة: ص 67- 68.

[4]. ظاهرة الاعراب: ص 232- 252.

[5]. قضايا الجملة الخبرية: ج 1، ص 31.

[6]. الفهرست: ص 58.