دست دانشمندان عجم جهت آشنايى با زبان عربى و قرآن‌كريم تدوين شدند، بر آيات قرآن مقدم دانسته شده و تحميل شوند. در نتيجه، شايسته نيست براى سازگارى آيات شريفه با قواعد دستور زبان عربى، به توجيه و تأويل و تقدير گرفتن روى آورد. بر اين اساس، مفسّر قرآن كريم براى تفسير صحيح قرآن نيازمند دانش نحو و اعراب است و از اين رو بايد از دانش و ديدگاه‌ها و تجارب دانشمندان نحو بهره كامل ببرد. در عين حال بايد خود قرآن را داور نهايى و معيار اصلى سنجش صحت اعراب بداند و حتى الامكان با اخذ ظواهر آيات شريفه، كم‌ترين تقدير و تأويل را در اعراب آيات در نظر بگيرد.

در پاسخ اين پرسش كه آيا قرآن كريم ميزان ادبيات و دستور زبان عربى است يا موزون آن، شايد بتوان گفت پيش از ثابت شدن اعجازآميز بودن قرآن، موزون و پس از آن ميزان است؛ چون قرآن، كلام خداى سبحان و فصيح و بليغ‌ترين نثر عربى است.

انواع اعراب و نشانه‌هاى اعراب‌

اعراب بر چهار نوع است كه دو نوع آن (نصب و رفع)، ميان اسم و فعل مشترك است، يك نوع ويژه اسم (جر)، و يك نوع ويژه فعل (جزم) است.[1] اعراب همچنين، شكل‌ها و علايم گوناگونى دارد. عالمان نحو، اعراب را به دو شكل اصلى و فرعى تقسيم كرده‌اند؛ علامت‌هاى اصلى اعراب عبارت اند از: ضمّه براى رفع، فتحه براى نصب، كسره براى جر، و سكون براى جزم. علامت‌هاى فرعى گونه‌هاى مختلفى به شرح ذيل دارند:

1. الف در اسم‌هاى تثنيه، واو در اسم‌هاى جمع مذكّر سالم و اسماى ستّه، و نون در هفت صيغه فعل مضارع يعنى دو صيغه جمع مذكر، چهار صيغه تثنيه و مفرد

[1]. شرح قطر الندى: ص 45؛ شرح شذور الذهب: ج 23- 24؛ البهجة المرضيه: ج 1 ص 50- 51.