پژوهشى در باره نام‌ها و اوصاف قرآن كريم‌

[1]

خداوند متعال، كتاب جاودان خود، قرآن را به نام‌ها و اوصاف متعددى خوانده است كه هيچ يك از آنها مرادف ديگرى نيست؛ بلكه هر يك جلوه‌اى از اين كتاب را به نمايش مى‌گذارد. هر نام يا وصفى از قرآن، در حقيقت، گواهى است بر كمال و دليلى است بر جمالى از اين كتاب آسمانى و نشانى از مرتبه‌اى از مراتب بى‌شمار آن.[2] بازشناسى نام‌ها و اوصاف قرآن كريم مى‌تواند گوشه‌اى از ظرفيت مخازن بى‌پايان آن را آشكار كند و اهداف هدايتى و تربيتى تعاليم آن را نمايان سازد و به تَبَع، بر ميزان شناخت و بهره‌مندى از آن بيفزايد. بدين رو، از ديرباز، بسيارى از مفسّران و قرآن‌پژوهان، موضوع «نام‌ها و اوصاف قرآن» را در كنار تفسير قرآن و علوم قرآنى كاويده‌اند.[3] پژوهشگران قرآنى معاصر نيز در مقالات مستقلّ پرشمارى، از نام‌ها و اوصاف قرآن كريم، سخن گفته‌اند.[4]

[1]. اين پژوهش، به وسيله فاضل گرامى جناب آقاى ابراهيم احمديان، انجام شده است.

[2]. ر. ك: تفسير ملاصدرا: ج 6 ص 23.

[3]. براى نمونه، ر. ك: التبيان فى تفسير القرآن: ج 1 ص 17؛ تفسير الطبرى: ج 1 ص 64؛ مجمع البيان ج 1 ص 41؛ البرهان فى علوم القرآن: ج 1 ص 273؛ الإتقان فى علوم القرآن: ج 1 ص 41؛ المحرر الوجيز: ج 1 ص 56؛ تفسير الفخر الرازى: ج 2 ص 14؛ كشف الظنون: ج 1 ص 89؛ الذريعة: ج 17 ص 233.

[4]. ر. ك:« نام‌هاى قرآن»، على حجتى كرمانى، مكتب اسلام، سال 6، شماره 13؛ تاريخ قرآن، محمود راميار؛« نام‌ها و صفات قرآن از نگاه كتاب و سنت»، محمد احسانى فر، حديث انديشه، شماره دوم، پاييز و زمستان 85؛« اسامى و عناوين قرآن كريم»، سيد محمد باقر حجتى، ميراث جاودان، سال 3، شماره 3 و 4؛« اهميت و تاريخچه پژوهش در باره صفات قرآن و نام‌هاى آن»، ابوالقاسم عينى‌پور، بيّنات، سال 2، شماره 5.