نقد دليل‌

همان گونه كه در باره مصحف امير المؤمنين عليه السلام بيان كرديم، چنين استدلالى منوط به آن است كه مصاحف مورد ادعا در اختيار ما باشد و ما بتوانيم ميان آنها و قرآن موجود مقايسه كنيم و تنها به استناد گزارش‌هاى تاريخى كه آنها نيز ملازمت ميان وجود اين مصاحف با راهيافت تحريف در قرآن را ثابت نمى‌كنند، نمى‌توان مدعى راهيافت تحريف به كاستى در قرآن شد.

از توصيف‌هاى مصاحف صحابه در منابع تاريخى و روايى مى‌توان استفاده كرد كه تفاوت مصحف ابن مسعود و مصحف ابىّ بن كعب با مصحف كنونى، در اضافات تفسيرى و تبديل برخى از كلمات دشوار (غريب) قرآن به كلمه‌اى ديگر جهت شرح و توضيح آنها بوده و به نزاهت قرآن از تحريف آسيبى نمى‌رساند. البته بنا بر منابع اهل سنت، مصحف ابن مسعود، اختلافاتى افزون بر اين با قرآن موجود داشته است؛ مثلًا مُعَوَّذَتين را از سور قرآنى به شمار نياورده است. اما علاوه بر اين كه سند و اعتبار اين گزارش‌ها جاى درنگ دارد، روشن است كه وقتى ميان يك مصحف از يك سو و ديگر مصاحف و قرآن موجود از سويى ديگر اختلافى در مى‌گيرد، به حكم عقل نمى‌توان جانب مصحف واحد را گرفت و اساساً قرآن موجود، با تواتر ثابت است، در حالى كه چنان مصحفى، بر خبر واحد استوار است. ديگر آن كه مصحف ابن مسعود، با ادلّه قطعىِ پيراستگى قرآن از تحريف، معارض است. افزون بر اين، بعيد نيست كه نسبت دادن چنين تفاوت‌هايى به ابن مسعود و مصحف او، با انگيزه جانبدارى از عثمان و توجيه رفتارهاى ناپسندى باشد كه وى در حقّ ابن مسعود روا داشته بود.