يكسان بودن همه نُسَخ، بايد به گونه‌اى توجيه شوند كه به نتيجه تحريف قرآن نينجامد و گر نه به دليل مخالفت با قرآن- كه در آيه نهم از سوره حجر، اين كتاب الهى را حفاظت شده از جانب خدا مى‌داند- مردودند.[1]

اجمالًا تعيين حدود آيات و شماره‌گذارى آنها به زمان پيامبر صلى الله عليه و آله باز مى‌گردد و در برخى روايات به شمار آياتِ بعضى از سوره‌ها (حمد، هفت آيه و مُلْك، سى آيه) اشاره شده است.[2]

به نظر علامه طباطبايى: «در باره شمارگانِ گفته شده براى آيات، نصّ متواتر يا خبر واحد معتبرى نيست كه بتوان بر آن اعتماد كرد. بنا بر اين، اعتقاد به هيچ يك لازم نيست. بلكه مى‌توان هر يك را با تحقيق پذيرفت يا رد كرد».[3]

گفتنى است كه آنچه در ميان عوام رواج يافته كه شمار آيات قرآن 6666 است، پايه‌اى ندارد و هيچ يك از اصحاب اعداد، به آن قائل نيست.

سوره، در لغت و اصطلاح‌

سوره در مفهوم لغوى به معانى متعددى آمده است و علت آن، اختلاف نظرى است كه در ريشه اصلى آن وجود دارد كه از مادّه «سَئِر، يَسأر، سئراً» است يا از مادّه «سار، يَسور، سوراً». چنانچه از ريشه نخست باشد، به معناى «باقى‌مانده»[4] است و اگر از ريشه دوم باشد كه بر علّو و ارتفاع و بالا رفتن و صعود كردن دلالت دارد، به مفهوم «برجسته، ممتاز و مشخّص» خواهد بود. بر پايه معناى دوم، به برآشفتگى هنگام خشم، «سَوْرَة الغضب» و به بر آمدن خمر هنگام جوشيدن و غَلَيان نيز «سَوْرَة الخَمر» مى‌گويند.[5] بر پايه معناى دوم براى سوره، معانى شش‌گانه‌اى ذكر كرده‌اند:

[1]. ر. ك: ص 140( فصل چهارم: نگاه داشتن قرآن از تحريف).

[2]. الإتقان فى علوم القرآن: ج 1 ص 184- 186؛ القرآن فى الإسلام: ص 151.

[3]. الميزان فى تفسير القرآن: ج 13 ص 232.

[4]. لسان العرب: ج 4 ص 339- 340 مادّه« سأر».

[5]. معجم مقاييس اللغة: ج 3 ص 115 مادّه« سور»؛ مختار الصحاح: ص 170؛ مجمع البيان: ج 7 ص 218.