پژوهشى در باره گردآورىِ قرآن‌[1]

قرآن، معجزه جاويد اسلام، آخرين دين الهى است و اهتمام پيامبر صلى الله عليه و آله و امت مسلمان به ضبط و حفظ آن، قابل مقايسه با كتاب‌هاى ديگر اديان نيست. قرآن از نخستين روزهاى نزول، افزون بر قرائت و گاه حفظ آن، به دستور پيامبر صلى الله عليه و آله، نگاشته و به سان سندى رسمى، نگهدارى مى‌شد. از منظر قرآن‌پژوهان و نيز با نگاهى به سيره عمومى بشر در كتابت و حفظ ميراث فرهنگى و دينى، ترديدى نيست كه فردى مانند پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با آن عقل و درايت خدادادى، به تدوين و ترتيب آياتى كه نقشه زندگى او و امّتش را ترسيم مى‌كند، اقدام كند و برتر از هر فرد ديگرى، به چينش مناسب و دسته‌بندى شايسته آن مبادرت ورزد و اينها در فرض اين است كه فرمانى از جانب خدا در ترتيب آيه‌ها و دسته‌بندى آنها، به ايشان نرسيده باشد، وگرنه روشن است كه در آن صورت، پيامبر صلى الله عليه و آله همان گونه رفتار مى‌كرد و به اصطلاح، ترتيبى توقيفى براى قرآن وجود مى‌يافت.

مسائل مورد پژوهش‌

آنچه در اين باره بايد مورد بررسى و پژوهش قرار گيرد، مسائل زير است:

1. آيا هر يك از سوره‌هاى كنونى كه با يك «بسم اللَّه» آغاز مى‌شوند و تا «بسم اللَّه» سوره بعدى ادامه مى‌يابند، به همين شكل، در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله نيز بوده‌اند؟ براى‌

[1]. نگارش اوّليه اين پژوهش، به وسيله فاضل گرامى جناب آقاى سيّد عبد الرسول حسينى‌زاده، انجام شده است.