عفّت مالى (اقتصادى)

بُعد ديگر عفّت از منظر قرآن كريم «عفّت مالى» است كه در متون روايى از آن بيشتر به «عفّة البطن» تعبير شده است‌[1] و در ادبيات فارسى به معناى پرهيز از لقمه حرام ياد شده است. اما حقيقت آن است كه از عفّة البطن مفهومى عام اراده شده است. ازاين‌رو بايد از لقمه حرام نيز معناى عام آن اراده شود؛ يعنى مقصود از عفّة البطن در روايات، خويشتن‌دارى در برابر كسب درآمد از راه نادرست و حرام است. مفهوم عام لقمه حرام نيز همان درآمد نامشروع است و از آن جا كه يكى از مصارف مهم درآمد انسان تهيه خوراك و خوردن غذا براى زنده ماندن و نيز لذّت بردن از غذاست، عفّت شكم را براى آن به‌كار مى‌برند.

ابعاد عفّت مالى‌

در عفّت مالى، دو نكته اهميت فراوانى دارد و در واقع، دو ركن تحقق اين نوع پاكدامنى است. اين دو ركن عبارت است از: كسب روزى پاك و حلال؛ پرهيز از سؤال و درخواست از مردم. در نتيجه، درآمدى كه در آن اين دو نكته رعايت نشده باشد، درآمد حلال و پاك و به عبارت ديگر طيب و طاهر نيست. اهميت اين دو نكته ازآن‌روست كه ثروتى كه با رعايت اين دو به دست مى‌آيد، علاوه بر پاك و حلال بودنش، عزّت نفس انسان نيز در كسب آن حفظ شده است. در ادامه، هر يك از اين دو ويژگى عفّت مالى، بررسى مى‌شود:

[1]. الكافى، ج 2، ص 79، ح 1 و 2: امام باقر( ع):