2. نخستين مرثيه‌سرايان سيد الشهدا پس از واقعه كربلا

پس از واقعه عاشورا، نخستين مرثيه‌سرايان سيد الشهدا و يارانش فرزندش زين العابدين، خواهر بزرگوارش زينب كبرا، دختران امام، امّ كلثوم و فاطمه صغرا و همسرش رباب بوده‌اند كه در كربلا، كوفه و شام، با مرثيه‌سرايى‌هاى هدفمند خود، راه سالار شهيدان را ادامه دادند.

اما در مدينه، نخستين مرثيه‌سرا همزمان با شهادت امام حسين عليه السلام، ام سلمه همسر بزرگوار پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بود، يعقوبى در اين باره مى‌نويسد:

كانَ أوَّلُ صارِخَةٍ صَرَخَت فِي المَدينَةِ امَّ سَلَمَةَ زَوجَ رَسولِ اللَّهِ.

نخستين ضجه زننده‌اى كه در مدينه ضجّه‌اش بلند شد، ام سلمه همسر رسول خدا بود.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله شيشه‌اى كه در آن خاكى قرار داشت به ام سلمه داده بود و فرموده بود كه: «هر گاه اين خاك تبديل به خون تازه شود حسين عليه السلام كشته شده است». روز عاشوراى سال 61 هجرى آن خاك تبديل به خون تازه شد، و ام سلمه با ديدن آن فرياد كشيد:

وَا حُسَيناه! وا ابنَ رَسولِ اللَّهِ!

واحسينا، وا پسر رسول خدا