وانگهى عمده اين روايات، از مصادر نامعتبر و فاقد طريق مورد اعتماد، نقل شده‌اند يا داراى ضعف سندى هستند و رجاليان، راويان و مؤلّفان آن كتاب‌ها را ضعيف، غالى،[1] متّهم و مجهول شمرده‌اند،[2] مانند احمد بن محمد سيّارى، ابراهيم بن اسحاق نهاوندى، حسين بن حمدان خصيبى (حضينى)، محمد بن على ابو سُمَينه كوفى، محمد بن سليمان ديلمى و حسن بن على بن ابى حمزه. تنها شمارى اندك از اين روايات، به لحاظ سند، معتبرند كه آنها نيز يا مشكل دلالى دارند و يا قابل تأويل هستند[3] و در آنها نيز- چنان كه خواهيم گفت- معناى تحريف لفظى قصد نشده و مراد از تحريف، تحريف معنوى و نقصان در تفسير و بيان آيات قرآن و اختلاف قرائات است كه ارتباطى با تحريف لفظى ندارد.[4] در صورتى هم كه نتوان تأويلى درست براى آنها يافت، ناگزير به دليل تعارض با ادلّه سلامت قرآن از تحريف، ساقط مى‌شوند.[5]

دو. اشكال محتوايى‌

بررسى متنى روايات مورد ادعاى محدّث نورى نشان مى‌دهد كه اين روايات نمى‌توانند به صراحت، مدعاى او مبنى بر راهيافت تحريف در قرآن را ثابت كنند. با

[1]. ر. ك:« بررسى نقش غاليان در روايات تحريف قرآن»، پايان‌نامه كارشناسى علوم قرآن و حديث، محمدحسن احمدى: ص 118. بر اساس اين بررسى، از مجموع بيش از هزار روايتى كه موهم تحريف اند، تعدادى نزديك به دو سوم( 613 روايت) از طريق غاليان نقل شده است.

[2]. آلاء الرحمن: ص 26.

[3]. ر. ك: القرآن و روايات المدرستين: ج 3 ص 222- 223 و 847؛ البيان( علامه بلاغى): ص 229؛ دائرةالمعارف قرآن كريم: ج 6 ص 311- 318 مدخل« تحريف‌ناپذيرى قرآن»؛ وسلامة القرآن من التحريف: ص 119- 125. نويسنده در اين كتاب، احاديث فصل الخطاب نورى را دسته‌بندى و به لحاظ اعتبار سند و منبع بررسى كرده است.

[4]. القرآن و روايات المدرستين: ج 3 ص 222- 223 و 847؛ البيان( علامه بلاغى): ص 229.

[5]. دائرة المعارف قرآن كريم: ج 6 ص 311- 318 مدخل« تحريف‌ناپذيرى قرآن». نيز، ر. ك: سلامة القرآن من التحريف: ص 119- 125.