(م 1320 ق)،[1] علامه طباطبايى،[2] آية اللَّه معرفت‌[3] و جمعى ديگر، بر اين باورند.

درميان قدما، قاضى ابوبكر ضمن تأكيد بر توقيفى بودن ترتيب آيات،[4] بارها بر اجتهادى بودن ترتيب سوره‌ها تأكيد كرده است.[5]

شواهد ديدگاه دوم‌

اين قول به جمهور نسبت داده شده است؛[6] اما ممكن است استناد اين نظر به برخى، ناشى از ذكر روايات جمع قرآن پس از پيامبر صلى الله عليه و آله و سكوت آنها در برابر آن باشد و نه تصريح به اين ديدگاه. مهم‌ترين شواهد اين گروه عبارت اند از:

شاهد نخست: گردآورى قرآن به امر خليفه اوّل‌

كسانى بر اين باورند كه در زمان پيامبر، قرآن در حافظه افراد نگهدارى مى‌شد و چون در دوران ابوبكر و در جنگ يمامه، جمع فراوانى از حافظان قرآن شهيد شدند، خليفه با هشدارِ عمر، از ترس ضايع شدن قرآن، به فكر جمع قرآن افتاد. او زيد بن ثابت را با عده‌اى (سعيد بن عاص، عبد الرحمن بن حارث بن هشام و عبد اللَّه بن زبير) مأمور اين كار كرد و بدين ترتيب، نسخه‌اى از قرآن را نگاشتند. اين نسخه، ابتدا نزد ابو بكر و پس از وى نزد عمر وسپس نزد دخترش حفصه نگهدارى مى‌شد.[7] به گزارش يعقوبى، اين كار را گروهى متشكل از 25 نفر از قريش و پنجاه نفر از انصار به سرپرستى زيد عهده‌دار شدند و ابوبكر به آنها دستور داد قرآن را

[1]. فصل الخطاب: ص 4.

[2]. الميزان فى تفسير القرآن: ج 12 ص 128- 129 و 121.

[3]. التمهيد: ج 1 ص 273.

[4]. الانتصار للقرآن: ج 1 ص 292- 299.

[5]. الانتصار للقرآن: ج 1 ص 279- 288 و 60.

[6]. الإتقان فى علوم القرآن: ج 1 ص 164- 165.

[7]. صحيح البخارى: ج 6 ص 98- 99؛ فضائل القرآن، نسايى: ص 74- 75؛ كنز العمّال: ج 2 ص 571.