پنج. روايتى كه به صراحت از نزول دفعى و يكباره قرآن در ماه رمضان بر بيت معمور و سپس نزول تدريجى از آنجا بر پيامبر در بيست سال سخن مى‌گويد:

نَزَلَ القُرآنُ جُملَةً واحِدَةً في شَهرِ رَمَضانَ إلَى البَيتِ المَعمورِ، ثُمَّ نَزَلَ في طولِ عِشرينَ سَنَةً.[1]

قرآن، در ماه رمضان، يك‌جا به بيت المعمور، فرو فرستاده شد و سپس در طول بيست سال، [تدريجاً] نازل گشت.

گفتنى است كه با توجه به مسلّم بودن نزول تدريجى قرآن در غير شب قدر، روشن مى‌گردد كه مقصودِ روايات يادشده- كه تنها از يك نزول و آن هم در شب قدر ماه رمضان سخن گفته و برخى از آنها نزول را در غير اين ماه نفى كرده‌اند- نزول دفعى است؛ بدين معنا كه رواياتِ ياد شده از نزولى افزون بر نزول تدريجى خبر مى‌دهند.

ج- روايات عامّه‌

روايات اهل سنّت ديدگاه نزول دفعى را تأييد مى‌كنند و مضمونى بسيار نزديك به روايات اهل بيت عليهم السلام دارند. شمارى از آنها قرآن را مانند ديگر كتب آسمانى داراى نزول دفعى در ماه رمضان مى‌دانند؛ همچون روايت: جابر بن عبداللَّه انصارى‌[2] و روايت واثلة بن الاسقع.[3] شمارى ديگر، تأكيد دارند كه قرآن دو بار نازل شده است:

يكى دفعى در ماه رمضان و ديگرى در طول مدت رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله؛ همچون روايتى كه به ابن عباس مى‌رسد[4] و روايتى كه بنا بر آن، قرآن نخست بر بيت العزّه نازل شد و سپس بر پيامبر به مناسبت‌هاى مختلف و در پاسخ به پرسش‌هاى مردم:

[1]. ر. ك: ص 144 ح 119.

[2]. ر. ك: الدرّ المنثور: ج 1 ص 189.

[3]. ر. ك: الدرّ المنثور: ج 1 ص 189.

[4]. ر. ك: الدرّ المنثور: ج 1 ص 189.