را از تحت ولايت خاصّه الهى، خارج دانسته است. در آيه يازده سوره مبارك «محمّد»، سعادت و نيك فرجامى مؤمنان را معلول ولايت خدا بر ايشان دانسته است، و ذلّت و بدفرجامى كافران را معلول برخوردار نبودن آنان از ولايت خدا بيان كرده است:

(ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ أَنَّ الْكافِرِينَ لا مَوْلى‌ لَهُمْ.[1]

اين براى آن است كه خداوند، سرپرست كسانى است كه ايمان آوردند؛ امّا كافران، مولايى ندارند!).

كلمه «ذلك»، به نصرت مؤمنان و هلاكت و سوء عاقبت كفّار- كه در آيات قبل بيان شده است-، اشاره دارد.[2] با توجّه به آيه فوق- كه هر نوع مولايى را براى كافران نفى كرده است- و در نظر داشتن آيه‌اى كه از ولايت خدا بر همه افراد حتّى كافران خبر داده است،[3] منظور از ولايت در اين آيه، ولايت خاصّه الهى است. يعنى هر چند كافران مانند ديگر افراد، تحت ولايت عامّه الهى هستند، امّا ولايتى كه دالّ بر پشتيبانى است، شامل حالشان نمى‌شود؛ چرا كه آنان خود ولايت غير خدا را انتخاب كرده‌اند. لذا در جاى ديگر، ولىّ آنان طاغوت دانسته شده است. آيه 257 سوره بقره به اين مطلب اشاره دارد:

(اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِياؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُماتِ أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ.[4]

خداوند، سرپرست كسانى است كه ايمان آورده‌اند. آنها را از ظلمت‌ها، به سوى نور بيرون مى‌برد. [امّا] كسانى كه كافر شدند، اولياى آنها طاغوت‌ها هستند كه آنها را از نور، به سوى ظلمت‌ها بيرون مى‌برند. آنها اهل آتش‌اند و هميشه در آن خواهند ماند).

[1]. سوره محمد، آيه 11.

[2]. ترجمه تفسير الميزان، ج 18، ص 348.

[3].( هُنالِكَ تَبْلُوا كُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ‌)( سوره يونس، آيه 30).

[4]. سوره بقره، آيه 257.