(وَ اذْكُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِيلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِي الْأَرْضِ تَخافُونَ أَنْ يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآواكُمْ وَ أَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ.[1]

و به ياد آوريد هنگامى را كه شما در زمين، گروهى اندك و مستضعف بوديد. مى‌ترسيديد مردم شما را بربايند. پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به يارى خود نيرومند گردانيد و از چيزهاى پاك به شما روزى داد، باشد كه سپاس‌گزارى كنيد).

قبل از اين آيه، چند دستور به مؤمنان داده شده است، اوّل، فرار نكردن از جنگ هنگام هجوم كفّار است كه در آيه 15 اين سوره به آن اشاره شده است.[2] دوم، اطاعت از خدا و رسولش و پرهيز از نافرمانى اوست كه در آيه 20 بيان شده است.[3] سومين دستور كه در آيه 21 آمده است، نهى از همانندى با كسانى است كه ادّعاى ايمان دارند، ولى به مقتضاى ايمانشان عمل نمى‌كنند.[4] چهارمين و پنجمين فرمان هم فرمان به اجابت و پذيرش دعوت حيات‌بخش خدا و پيامبر (ص) و پرهيز از فتنه‌هاى فراگير است كه در آيات 24 و 25 به آن سفارش شده است.[5] اين پنج دستور، به اضافه نهى از خيانت به خدا و پيامبر (ص) و امانت‌ها كه در آيه بعد از آيه مورد بحث، واقع شده است‌[6]، همه از تكاليف دشوارى است كه عمل به آن، نيازمند صبر و بردبارى است. لذا مى‌توان يادآورى سختى‌هاى گذشته و بر طرف شدن آن در پرتو تأييد و يارى الهى را زمينه‌ساز تقويت نيروى صبر بر اين تكاليف شش‌گانه دانست.[7] در آيه يادشده، نصرت خدا خطاب به مؤمنان، مورد تذكّر واقع شده بود.

[1]. سوره انفال، آيه 26.

[2].( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ)( سوره انفال، آيه 15).

[3].( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْ تَسْمَعُونَ‌)( سوره انفال، آيه 20).

[4].( وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لا يَسْمَعُونَ‌)( سوره انفال، آيه 21).

[5].( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ‌ وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ‌)( سوره انفال، آيه 24 و 25).

[6].( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَخُونُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَماناتِكُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ‌)( سوره انفال، آيه 27).

[7]. البته با توجّه به سياق اين آيات كه مربوط به مبارزه و جنگ در راه خداست( ترجمه تفسير الميزان، ج 9، ص 45)، مى‌توان از مقتضيات ايمان( در دستور سوم) و از بارزترين مصاديق اطاعت و اجابت دعوت خدا و رسولش( در دستور دوم و چهارم)، پذيرش شركت در نبرد با دشمنان دين را برشمرد كه در دستور اوّل بيان شده است. همان طور كه مى‌تواند يكى از مصاديق فتنه دامنگير( در دستور پنجم) و خيانت به خدا و پيامبر( ص)( در دستور ششم)، فرار از جنگ باشد. از اين رو، برگشت همه اين دستورها و نواهى به يك چيز است و آن، حضور در ميدان جنگ و پشت نكردن به دشمن. پس مى‌توان يادآورى نصرت در اين آيه را تقويت‌كننده صبر و پايدارى در جهاد راه خدا دانست.