معتبر مطرح است كه در ظن اصطلاحى مطرح نيست. بنابراين آيات و احاديث ظن مورد بحث را رد نمى‌كند، زيرا ظن مورد بحث دليل دارد و نوعاً وثوق مى‌آورد.

ثالثاً: كسانى كه ظنّ را معتبر مى‌دانند با پشتوانه دليل قطعى، ظن را حجّت مى‌شمرند و بنابراين عمل به آن، بر اساس قطع است نه ظنّ.

رابعاً: بر اساس مبناى طريقيت، كه قبلًا ذكر شد، اگر دليلى بر حجيت ظن اقامه شود، اين ظنّ، تعبداً، جارى مجراى علم است و مشمول اين ادلّه نمى‌گردد.

دليل سوم: مطلوبيت معرفت يقينى در اعتقادات‌

آخوند خراسانى معتقد است آنچه از مكلف در اعتقادات خواسته شده است، معرفت يقينى است ولى در اعمال و شريعت، مطلوب، عمل است و به همين جهت در اعتقادات نمى‌توان به اخبار آحاد يا ظنون تمسّك نمود؛ زيرا معرفت يقينى از آنها حاصل نمى‌شود.

متن عبارت صاحب كفايه چنين است:

ثم إنّه لا يجوز الاكتفاء بالظنّ فيما يجب معرفته عقلًا أو شرعاً حيث إنه ليس بمعرفة قطعاً فلابدّ مِن تحصيل العلم لَو أمكن و مع العَجز عنه كان معذوراً إن كان عن قُصور لِغفلة أو لِغُموضة المَطلب مَع قِلة الاستعداد.[1]

يعنى در جايى كه معرفت عقلًا يا شرعاً لازم است حتماً تحصيل علم و يقين واجب است، مگر اين‌كه شخص به خاطر غفلت يا ناتوانى يا سختى معذور باشد.

به بيانى ديگر، در اين دليل دو ادعاى اصلى وجود دارد؛ اول اين‌كه در اعتقادات آنچه واجب و لازم است خود معرفت است و چيزى وراى آن لازم نيست و ثانياً اين معرفت بايد يقينى باشند و اخبار آحاد هرگز مفيد يقين نمى‌شوند.

در خصوص ادعاى اول بايد گفت آنچه در اعتقادات مطلوب و مورد امر است، عمل جوانحى يعنى اعتقاد و باور صحيح است. يعنى غرض خداوند از امر به تحصيل اعتقادات اين است كه انسان‌ها امور حق اعتقادى را تصديق كرده به آنها ايمان آورند،

[1]. آخوند خراسانى، كفاية الاصول، صص 329 331