فصل پنجم: روش‌شناسى ردّ عقايد معارض دينى‌

در اين فصل وظيفه ديگر متكلم در مقام دفاع يعنى رد انديشه‌ها و باورهاى ضد دينى مورد بحث قرار مى‌گيرد.

مفهوم وجايگاه رد عقايد معارض‌

پس از آنكه متكلم به استنباط عقايد دينى پرداخت در كنار تبيين، تنظيم، اثبات و رد شبهات مربوط به آموزه‌هاى اعتقادى، به رد مكاتب و عقايد معارض مى‌پردازد. متكلم در اين مقام و همچنين در رد شبهات، به معناى خاص كلمه در صدد دفاع از دين برمى‌آيد؛ زيرا دفاع اكثراً در جايى به كار مى‌رود كه خطرى بالفعل يا بالقوه مطلبى را تهديد كند و متكلم در رد شبهات، به شبهه بالفعل و در رد انديشه‌هاى ضد دينى به عقايدى كه قابليت تبديل به شبهاتى بر ضد عقايد دينى دارند، مى‌پردازد.

متكلم در جايگاه رد افكار ضد دينى، در صدد اين نيست كه شبهه‌اى را كه متوجه عقيده‌اى از عقايد دينى شده پاسخگو باشد، بلكه وى به عنوان اين‌كه خود را حافظ حريم عقايد دينى مى‌داند به همه افكار و مسائلى كه از ناحيه اشخاص يا مكاتب مختلف مطرح مى‌شود و به نوعى در تعارض با اعتقادات دينى قرار مى‌گيرد، حساس شده و آن را مورد توجه و نقد و بررسى قرار مى‌دهد؛ زيرا كه اين نوع افكار، هرچند ممكن است بالفعل خطرى را متوجه دين نمى‌كنند ولى اين قابليت را دارند كه در تقابل با آموزه‌هاى دين برآيند. به عبارت ديگر، متكلم در رد شبهه رويكرد دفاعى دارد و در برابر شبهه وارد شده به دفاع از دين مى‌پردازد تا لطمه‌اى به دين وارد نشود، ولى در رد مكاتب‌