نام کتاب : روابط اجتماعى از نگاه قرآن نویسنده : مسعودى، عبدالهادى جلد : 1 صفحه : 56
امام صادق (ع) درباره آيه «و به كسانى كه ستم كردهاند متمايل مشويد
...» فرمود: هر كه نزد سلطان رود و آرزو داشته باشد او همينقدر زنده بماند كه
دستش را در جيب خود برد و چيزى به وى دهد، به ستمگر متمايل شده است.[1]
تا
اينجا، بر اين نكته معلوم بر همگان، تأكيد شد كه بههيچروى نمىتوان هنگام
شكلگيرى رابطه ظالم و مظلوم، در كنار ظالم ايستاد. اكنون به اين پرسش مىپردازيم
كه آيا مىتوان موضع بىطرفى اتخاذ كرد و به كار هيچ يك، كارى نداشت؟ آيا مىتوان
به اين بسنده كرد كه بگوييم به ظالم كمك نمىكنيم و به مظلوم كارى نداريم و با
هيچيك پيوندى برقرار نمىكنيم؟ آيا اگر به هيچيك كارى نداشته باشيم و ارتباط خود
را با هر دو قطع كنيم يا از ابتدا رابطه برقرار نسازيم، گونهاى كمك به ظالم به
شمار نمىآيد؟
در
تحليل اجتماعى، مىتوان نتيجه گرفت كه يارى نرساندن به مظلوم، گونهاى كمك به ظالم
است؛ زيرا ظالم به دليل قدرت و روابط زورمدارانهاش، گروهى را مىترساند و گروهى
را تطميع مىكند و گروهى را تهديد مىكند و مالى را مىربايد يا آبرويى را مىبرد
و جانى را مىستاند و چندين كار ديگر مىكند كه هريك، آثار مخرب اجتماعى در جامعه
برجا مىگذارد. اعتراض نكردن به اين كارها و جلوگيرى نكردن از آنها، او را تشجيع
مىكند و نيروى معنوى او را براى ادامه و استمرار ظلم يا حتى افزايش آن، فراهم
مىآورد. اگر ظالم بداند كه
[1]. اين دو روايت مانند بسيارى
از روايات ديگر مستظهر به پشتيبانى معنايى قرآن كريم هستند؛ براى آگاهى بيشتر، ر.
ك: ميزان الحكمه، عنوان ظلم، باب، 2430« التحذير من اعانة الظالم».
نام کتاب : روابط اجتماعى از نگاه قرآن نویسنده : مسعودى، عبدالهادى جلد : 1 صفحه : 56