كنترل بر نفس بايد آن را به رعايت موازين اخلاقى عادت داد. براى اين كار سختگيرى خردمندانه و ارزيابى مستمر لازم است تا با اين دو اقدام، امكان رام كردن نفس و وادار كردن تمكين او به پذيرفتن دستورهاى عقل و شرع فراهم شود.

6. مراقبت از نفس به معناى مقابله با خواهش‌هاى نفسانى و پرهيز از زياده‌روى يا خروج از حدود شرعى در برآورده كردن خواهش‌هاى نفس است؛ بنابراين بايد نفس خود را به بهره‌مندىِ كم از لذات نفسانى و البته از راه مشروع عادت داد و از تجاوز و تعدى به حدود الهى پرهيز كرد.

7. مراقبت از نفس با مراتب و درجاتى كه گذشت، كارى ضرورى در جهت رشد و كمال و نيز تهذيب نفس در پى آن، براى دستيابى به سعادت دنيا و آخرت انسان ضرورى است.

8. سختگيرى بر خود در واجبات به قدر توان، در فضايل اخلاقى به قدر ظرفيت و در مستحبات تا هنگام فرا رسيدن خستگى و كسالت، جايز است و بيش از آن مذموم خواهد بود.

9. بدون مراقبت و سختگيرى بر نفس خود، امكان كنترل نفس فراهم نشده، ملكه تسلط بر خواهش‌هاى نفسانى ايجاد نخواهد شد. براى مثال، كسى كه مى‌خواهد بر نفس خويش تسلط داشته باشد و شهوت جنسى‌اش را مهار كند، اگر امكان هدايت آن به سمت فرونشاندن غريزه از راه حلال فراهم نيست، بايد با سختگيرى بر نفس خويش از راه روزه، مهار آن را براى خويش امكان‌پذير سازد و ارضاى آن را به تأخير اندازد.

10. پس از دستيابى به توانمندىِ كنترل نفس، دانش ديگرى نياز است. اين دانش، شناسايى رذايل اخلاقى و راهكار مقابله با هر رذيله اخلاقى را براى سالكِ مسلط بر نفس خويش امكان‌پذير مى‌سازد.

والحمد لله رب العالمين‌