از منظر متون دينى، بى‌توجهى يا اهمال در حفظ سلامت بدن، به معناى تضييع حقوق جسم خويش و ناديده گرفتن احكام اخلاقى در ارتباط با آن است.[1] براين اساس همان‌گونه كه پيش‌تر اشاره شد، جسم انسان مَركبى است كه روح او در آن حلول كرده و تعيّن يافته است. جسم، وسيله و ابزارى است كه روح يا نفس هر كس بتواند با استفاده از آن، مراتب كمال را بپيمايد و خود را به درجات عاليه برساند و نفس خويش را از مرتبه طبيعى به درجه الهى ارتقا دهد؛ هرچند ممكن است افرادى با ابزار جسم مادى، نفس خويش را از درجه انسانى به مراتب پست‌تر تنزل دهند و خود را به اسفل‌السافلين برسانند و از مصاديق‌ «أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ»[2] شوند.

به هر حال نگاه دين به دنيا و جسم مادى، نگاه ابزارى در جهت دستيابى به كمال و سعادت است.[3] اين نگرش، مطلوبيت طول عمر و سلامت و عافيت را دو چندان مى‌سازد و به آدمى انگيزه‌اى مضاعف براى استفاده بهينه از فرصت زندگى در دنيا در جهت دستيابى به درجات بالاترِ كمال و سعادت مى‌بخشد. طول عمر و سلامت جسم، اين فرصت و امكان را به انسان مى‌دهد تا مراحل رشد و كمال و سعادت را يكى پس از ديگرى بپيمايد؛ اما مرگ زودهنگام، بيمارى‌ها و نارسايى‌هاى گوناگون، اين فرصت را از او مى‌گيرد و امكان رشد و تعالى را از او سلب مى‌كند. با اين بيان، فلسفه دستورات عقل و دين درباره ضرورت مراقبت از جسم، و حرمت زيان رساندن عمدى به بدن خويش آشكار مى‌شود و موجب مى‌شود هر انسان مؤمن، به مراقبت از سلامت خود به صورت تكليف شرعى و اخلاقى بنگرد و از آن براى دستيابى به هدف متعالى مزبور استفاده لازم را ببرد.

ب- ضرورت مراقبت از سلامت جسم‌

مراقبت از سلامت بدن، و تأمين سلامت براى جسم بيمار به اندازه‌اى حايز اهميت است كه نزد پيشوايان دين (عليهم السلام)، دانش پزشكى يكى از دو قسم علم به‌شمار آمده‌

[1]. ر. ك: رساله حقوق امام سجاد( ع): ص 33.

[2]. اعراف: 179.

[3]. ر. ك: نهج البلاغة: خطبه 133 كه امام على( ع) در وصف دو دسته از مردم كه دو نگاه متفاوت به دنيا دارند مى‌فرمايد: