نام کتاب : رفتار اخلاقى انسان با خود نویسنده : سبحانىنيا، محمد تقي جلد : 1 صفحه : 140
پى خواهد برد كه به آن موضوع علاقهمند و در انجامدادن آن توانمند
است. همچنين تجربه شكست در برخى فعاليتها و تجزيه و تحليل علل و عوامل آن،
مىتواند فرد را به ناتوانى و ضعف خود در آن امور يارى رساند، يا به او كمك كند
براى موفقيت خود، با سعى و نيز آمادگى بيشتر، اقدامش را تكرار كند.
البته
مقصود از استفاده از تجربه فقط تجربه شخصى نيست؛ بلكه استفاده از تجارب ديگران نيز
در اين جهت بسيار مهم است و اصولًا دوران زندگى انسانها آنقدر نيست كه بتوانند
همه چيز را خود تجربه كرده، سپس راه صحيح را برگزينند. بنابراين آنچه در بحث
استفاده از تجربه براى كسب شناخت، اهميت فراوانى دارد، استفاده از تجارب ديگران در
كنار تجارب شخصى است. اين بدان علت است كه انسان، در دنيا فقط يك بار زندگى مىكند
و فرصت ندارد تا همه چيز را شخصاً تجربه كند و درست را از نادرست تشخيص دهد.
بنابراين، بايد از تجارب پيشينيان خود درس گرفته، آنها را بهكار گيرد.
د-
عبرتگيرى
توصيه
قرآن به سير در زمين براى مشاهده آثار امم پيشين، اشاره به راهى براى كسب معرفت و
شناخت است. تاريخ پيشينيان، منبعى گرانسنگ بهشمار مىرود كه بر گستره شناخت
انسان مىافزايد. قرآن كريم راه بهرهمندى از اين منبع شناخت را با الفاظى چون
«سيروا»، سير و سفر و مشاهده دانسته است؛ اما به نظر مىرسد آنچه در اين زمينه مهم
است، آگاهى از سرگذشت پيشينيان براى عبرتگيرى است. بنابراين، مطالعه تاريخى
مىتواند جايگزين سفر و مشاهده شود، بهويژه هنگامى كه امكان سفر نباشد. شايد به
همين دليل است كه قرآن كريم علىرغم سفارش به سير و سفر، قصههاى پيشينيان را نيز
به منظور آگاهى بشر از سرگذشت آنان و نيز عبرتگيرى از آنچه بر سر آنان آمده بيان
مىكند. افزون بر آن، در مشاهده، فقط آثار امم پيشين ديده مىشود؛ اما در مطالعه
تاريخى، از جزئيات سرگذشت آنان نيز آگاهى خواهيم يافت و پندهاى فراوانى قابل
بهرهبردارى خواهد بود. قرآن بارها به انسان سفارش مىكند از آنچه براى اقوام
گذشته رخ داده عبرت گيرد و بار ديگر، از راهى كه آنان رفتند و بههلاكت رسيدند،
عبور نكند. محور اغلب داستانهاى قرآن كريم، عبرتگيرى از سرگذشت گناهكاران و
طغيانگرانى است كه سرانجام به عذاب خدا
نام کتاب : رفتار اخلاقى انسان با خود نویسنده : سبحانىنيا، محمد تقي جلد : 1 صفحه : 140