مراقبت از رِقّت و جلاى قلب و برحذر بودن از رفتارهايى كه به قساوت، بيمارى و حتى مرگ قلب منجر مى‌شود، بسيار توصيه شده است. بيانات قرآنى و روايى، كسانى را كه معارف دينى را ادراك نمى‌كنند و به دعوت پيامبران لبيك نمى‌گويند، يا اهل گناه و فسادند، از قلب سالمى كه باعث شود بفهمد و ادراك كنند محروم مى‌شمارد. نمونه‌هايى از آيات قرآن عبارت است از:

وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها.[1]

وحقاً آفريديم براى جهنم، بسيارى از جن و انس را [چون كه‌] دل داشتند، ولى با آن نمى‌فهميدند.

وَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَ جَعَلْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ.[2]

وبعضى از آنان به تو گوش فرا مى‌دهند و قرار داديم بر دل‌هايشان پرده‌ها و حجاب‌هايى [كه مانع مى‌شود] از اينكه آن را بفهمند.

أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‌ قُلُوبٍ أَقْفالُها.[3]

آيا درباره قرآن نمى‌انديشند، يا بر دل‌ها قفل‌هاشان زده شده [و از درك آن مانع مى‌شود؟].

لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها.[4]

دل دارند و با آن نمى‌فهمند، و چشم دارند و با آن نمى‌بينند، و گوش دارند و با آن نمى‌شنوند.

فَإِنَّها لا تَعْمَى الْأَبْصارُ وَ لكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ.[5]

پس اين چشم‌ها كور نيستند، بلكه دل‌هايى كه در سينه‌ها هستند كورند.

علامه جعفرى، قلب سليم را قطب‌نماى انسان، و توانمند در شناخت جهان و انسان مى‌داند و معتقد است يگانه ارمغانى كه انسان بايد از اين دنيا به پيشگاه خداوند ببرد، قلب سليم است:

[1]. اعراف: 179.

[2]. انعام: 25. جمله‌ وَ جَعَلْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ‌ در آيه 46 سوره اسرا و آيه 57 سوره كهف نيز آمده است.

[3]. محمد: 24.

[4]. اعراف: 179.

[5]. حج: 46.