كسى كه عقلش به تدريج كامل مى‌شود، به اميال و خواسته‌هاى شهوى، بى‌توجه مى‌گردد.

از آن‌جا كه عقل، با تدبير و براساس حكمت، ارزيابى خود را از رفتارها انجام مى‌دهد، لذا افعالى كه نتيجه حكيمانه داشته باشند، مى‌پذيرد و افراطكارى‌ها و نابه‌هنجارى‌هايى را كه جز آسيب و آفت، ثمره ديگرى ندارند، كنار مى‌زند. امام على عليه السّلام فعّاليت و ارزيابى عقل را حكمت دانسته، مى‌فرمايد:

كلّما قويت الحكمة ضعفت الشّهوة.[1]

هرگاه حكمت [در كسى‌] قوّت يابد، شهوت، ضعيف مى‌شود.

هرگاه حكمت و ارزيابى فرد، قوى و توانمندانه انجام شود، ميل شهوى او آن‌قدر ضعيف و سست مى‌گردد كه نمى‌تواند باعث انجام شدن رفتارهاى انحرافى در فرد بشود.

از نشانگان استكمال عقل و ارزيابى حكيمانه، توجّه به لذّت محدود و زودگذر در نابه‌هنجارى‌هاى جنسى و آفات مترتّب بر آن است كه تاريخ از آن حكايت دارد. امام على عليه السّلام باتوجّه به زوال لذّات، انديشه در مورد آن را از شيوه‌هاى بازدارنده اميال شهوى در انسان مى‌داند و مى‌فرمايد:

اذكر مع كلّ لذّة زوالها ... فإنّ ذلك ... أنفى للشّهوة.[2]

به يادآور محدوديت و نابودى لذّت شهوى را كه اين توجّه، باعث نفى محرّك بودن شهوت در فرد مى‌گردد.

امام باقر عليه السّلام نيز با اشاره به نقش تقوا در سلامت روانى آدمى مى‌فرمايد:

أوصيك بتقوى اللّه فإنّ فيها السّلامة من التّلف ... يقى بالتّقوى عن العبد ما عزب عنه عقله و يجلى بالتّقوى عنه عمّاه و جهله ... فاز الصّابرون ... نبذوا طغيانهم من الإيراد بالشّهوات لما بلغهم فى الكتاب من المثلات.[3]

شما را به تقواى الهى توصيه مى‌كنم؛ زيرا تقوا، باعث سلامت فرد از آسيب است.

[1]. همان، ج 4، ص 622، ح 7205؛ عيون الحكم و المواعظ، ص 395.

[2]. غرر الحكم و درر الكلم، ج 2، ص 228، ح 2449؛ عيون الحكم و المواعظ، ص 76.

[3]. الكافى، ج 8، ص 52؛ بحار الأنوار، ج 78، ص 359.