ديگر پرسش‌هايش تفاوتى ندارد و از كنجكاوى بيش از حد، اجتناب مى‌كند.

و- جواب‌ها بايد به‌قدر كفايت و قانع‌كننده باشند و با اين‌كه بهتر است در پاسخ دادن به اين سؤالات، از بيان اضافى و شرح و تفصيل بى‌مورد، خوددارى كرد، امّا بايد در نظر داشت كه پاسخ بايد قانع‌كننده نيز باشد؛ زيرا اگر كودك، قانع نشود و پاسخ پرسش خود را به دست نياورد، بازهم اين سؤال را در ذهن مى‌پروراند و ناچار است به منابع نامطمئن مراجعه كند تا پاسخ خود را بيابد.

ز- در پاسخ دادن به رشد سنّى و سطح فهم كودك، بايد توجه شود. كودك، در هر سنّى، توانايى محدودى براى درك مفاهيم دارد كه با گذران دوران رشد، اين توانايى‌ها هم بيشتر مى‌شوند. لذا والدين بايد توجّه داشته باشند كه پاسخى مناسب، با سن و درك كودك ارائه دهند. مسلّما پاسخى كه به يك كودك سه ساله داده مى‌شود، بايد با پاسخى كه به كودك ده ساله داده مى‌شود، متفاوت باشد.

لازم به توجّه است كه لزوم آموزش جنسى كودكان و پاسخ دادن درست به آنان، به اين معنا نيست كه والدين يا ديگر بزرگ‌سالان، مجاز هستند كه هرنوع سخنى را در حضور كودكان بيان كنند؛ بلكه بايد سعى كنند تا حدّ ممكن، از برانگيختن حس كنجكاوى آنها يا ايجاد سؤال در ذهنشان خوددارى كنند؛ امّا اگر كودكان، خود، سؤالى پرسيدند، بايد به سؤالات آنها براساس اصولى كه بيان شد، پاسخ داد.

در اين زمينه، حكايتى وجود دارد با اين مضمون كه روزى على بن جعفر با برادرشان امام كاظم عليه السّلام بودند و ايشان مى‌خواستند مطلبى را در امور زناشويى بيان كنند. آن هنگام پسرى هم آنها را همراهى مى‌كرد. امام پيش از بيان سخن، از آن پسر مى‌خواهند كه كمى از آنها فاصله بگيرد؛ زيرا سخنى خصوصى دارند. اين امر، نشان مى‌دهد كه بيان هر سخنى در برابر كودكان، مجاز نيست.[1]

ب- دوره نوجوانى‌

نوجوانى را دوره بين كودكى و بزرگ‌سالى، برزخى ميان نياز و وابستگى به‌

[1]. قرب الإسناد، ص 252؛ بحار الأنوار، ج 103، ص 273، ح 23.