منابع نيز نمونه‌هاى آن فراوان هست؛ از جمله در تأليفات مربوط به زندگى پيامبر (متون سيره و مغازى)، گزارش‌هاى تاريخ صدر اسلام، تفاسير قرآن، رسائل فقهى، و كتب تراجم و طبقات. از آنجا كه موضوعات اخير الذكر در مجلدات ديگرى از اين مجموعه مورد بررسى قرار مى‌گيرند، تمركز اصلى ما در كتاب حاضر بر موضوع حديث به طور كلى خواهد بود. با اين همه، اين مرزبندى تصنعى و اعتبارى است، چرا كه مطالعات حديثى حتى اگر ظاهراً كلى باشند، غالباً بر نوع خاصى از حديث مبتنى‌اند.

گزينش مقالات در اين كتاب چند سال پيش صورت گرفت. در اين مدت شش مقاله بايد ترجمه‌[1] و كلّ كتاب ويرايش، تايپ و نمايه‌سازى مى‌شد. از همين رو، ممكن نبود مقالات بسيار جديدى كه احتمالًا با اين مجموعه متناسب هم بودند در كتاب بگنجانيم. در گزينش اين مقالات بيشتر در پى دو هدف بوديم. نخست گردآورى مطالعات حديثى از منظر روش‌شناختى؛ و دو ديگر مرورى كلى بر پژوهش‌هاى حديثى‌اى كه به قلم محقّقان پرورش يافته در سنّت آكادميك غرب انتشار يافته‌اند.[2]

1. خاستگاه و نقل حديث‌

1. 1. مبادى مطالعات حديثى جديد

ماهيت حديث، چگونگى نقل آن و مهم‌ترين ناقلان و نويسندگان جوامع حديثى دست‌كم از قرن هفدهم در اروپا شناخته شده بود،[3] امّا پژوهش اصيل علمى در اين باب از قرن نوزدهم آغاز شد. سبب اصلى اين امر شكوفايى دانش تاريخ به طور

[1]. بر خود لازم مى‌دانم در اينجا از مترجمان به خاطر كار دقيقشان تشكر كنم. گوئندولين گُلدبلوم براى ترجمه مقالات آلمانى و ماتئو گوردون در ترجمه‌مقالات فرانسوى. همچنين از آقاى لورنس كنراد، سرويراستار كل اين مجموعه، به خاطر پيشنهاداتش در اصلاح و بهبود ترجمه‌ها بسيار سپاس‌گزارم.

[2]. از آقاى جان سِمدلى، مدير انتشارات اشگيت و آقاى لورنس كُنراد، سرويراستار كل اين مجموعه، به خاطر تصحيحاتشان در نثر انگليسى‌ام بسيار سپاس‌گزارم. به ويژه، از لورنس كنراد كه پيشنهادات بسيار ارزشمندى در نگارش اين مقدمه به من داد ممنونم.

[3]

. See Barthelemy dHerbelot, Biblioth que orientale, ou dictionnaire universel) Paris, 7961(, 614.