درآمد

جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ‌[1]

خداوند، [زيارت‌] كعبه، آن خانه محترم خويش، را وسيله به‌پا داشته شدن [مصالح‌] مردم قرار داد.

حج، ميثاقى ميان بنده و پروردگار است‌[2] و از بزرگ‌ترين فريضه‌هاى الهى است كه در آن، هر دو جنبه فردى و اجتماعى، به شكلى نمايان، گنجانيده شده است. حج، تجلّى و تكرار همه صحنه‌هاى عشق‌آفرين زندگى يك انسان و يك جامعه متكامل در دنياست. حج، كانون معارف الهى است كه بايد از آن، محتواى سياست اسلام را در تمام زواياى زندگى جستجو نمود.

در جنبه فردى حج، هدف، تزكيه و رسيدن به صفا و نورانيت و پيراستگى از زخارف بى‌ارزش مادّى و فراغت با خويشتن معنوى و انس با خداى متعال و ذكر و تضرّع و توسّل به حضرت حق است تا آدمى به عبوديت- كه صراط مستقيم الهى به سوى كمال است- راه يابد و در آن، گام بردارد.

در اين بخش، تنوّع فرصت‌ها و آزمون‌ها به حدّى است كه هرگاه كسى با

[1]. مائده: آيه 97.

[2]. امام صادق عليه السّلام در حديث سپاه عقل و جهل، حج را به معناى« ميثاق» گرفته‌اند كه ضدّ آن،« پيمان‌شكنى» است. در اين‌باره، ر. ك: الكافى: ج 1 ص 22 ح 14). نيز، ر. ك: ص 349( حكمت استلام حجر).