اسلامى، چگونه از اين معيار براى تشخيص قوت و ضعف اخبار و احاديث سود جسته‌اند؟ از چه زمانى، اين امر در ميان مسلمين آغاز شده و به چه ترتيبى ادامه يافته است؟

اين تحقيق، از چهار فصل تشكيل شده است:

در فصل اوّل، پيشينه تاريخ‌نگارى در اسلام، دلايل پيدايش، گسترش و سير تحول و پيشرفت در نگارش‌هاى تاريخى اشاره كرده، و سپس به پيوند تاريخ با حديث اشاره نموده است.

در فصل دوم، حديث و حديث‌نگارى در بين شيعه و اهل سنّت را بررسى نموده است. موضوع ورود اخبار ساختگى و عوامل مؤثر در اين زمينه را نيز توضيح داده، همچنين جوامع مهم حديثى فريقين را در ترازوى سنجش قرار داده و اعتبار آنها را بررسى نموده است.

در فصل سوم، موضوع نقد و انواع آن را در حوزه حديث‌پژوهى توضيح داده است. در اين فصل، ضرورت نقد حديث، انتقادهاى مستشرقان و آراى معاصران در باره نقد حديث را نيز گنجانده است.

در فصل چهارم، در ابتدا، امكان دستيابى به حقايق تاريخى- على‌رغم راهيابى دروغ در گزارش‌هاى تاريخى- را تبيين كرده، و در ادامه، سير نقد حديث به كمك تاريخ را در دو محور سند و متن توضيح داده است.

444. نقش دانش رجال در تفسير و علوم قرآن‌

، على اكبر كلانترى ارسنجانى، دكترى علوم قرآن و حديث، دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرس، استاد راهنما:

دكتر مجيد معارف، استاد مشاور: دكتر محسن جابرى، 1380، 116 ص.

هدف نگارنده اين رساله، تنها تبيين نقش دانش رجال در علوم قرآنى است، نه تحقيق در جزئيات مباحث و نقل ديدگاه‌ها و اقوال و داورى ميان آنها. بر همين اساس، پايان‌نامه خود را در هفت فصل به سامان رسانده است:

در فصل‌بندى مطالب، نخست به كلّياتى پرداخته كه براى به همه فصول، سودمند است.

پس از آن، مطالب مربوط به نزول قرآن را آورده و سپس، مطالبى كه در پيوند با جمع و نگارش قرآن است، مورد توجّه قرار داده است. سرانجام، به طرح مسائلى مى‌پردازد كه به نحوى در پيوند با فهم قرآن است.