بوده است.

امام صادق عليه السلام را با سَم به شهادت رسانيدند. هنگامى كه آن حضرت را مسموم كردند و سم در بدنِ ايشان تأثير كرد، ايشان همه افراد خانواده‌شان را دعوت كردند.

همه جمع شدند و مواظب بودند كه ببينند امام صادق عليه السلام در آخرين ساعات و لحظاتِ زندگى چه مى‌فرمايند. امام صادق عليه السلام به عنوان آخرين پيام و وصيتِ مهمّ خود، فرمودند:

«انَّ شَفاعَتَنا لا تَنالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلاةِ»[1]

اى خاندان من! بدانيد كه شفاعتِ ما اهل‌بيت عصمتْ شامل افرادى كه نماز را سبك و خوار بشمارند، نمى‌شود.

نماز را بخوانيد و مواظبِ نمازتان باشيد.

حقّ آن را ادا كنيد. نماز را اوّلِ وقت به جاى آوريد و در حدّ امكان، آن را به جماعتْ به جا آوريد تا از نمازگزاران محسوب شويد.

سپس حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند كه پولى را كه در اختيار ايشان بود، بياورند و آن پول را بين خاندان خود، تقسيم كردند.

يكى از افراد خاندان ايشان، فردى به نام حسن افطَس بود. وى از فرزندزادگان امام حسن عليه السلام است و با امام صادق عليه السلام روابط خوبى نداشت. او مى‌خواست امام صادق عليه السلام را ترور كند. حتى يك بار با دشنه به آن حضرت، حمله كرد تا ايشان را بكشد؛ ولى او را گرفتند و نتوانست هدفِ خود را عملى كند.

يكى از افرادى كه امام صادق عليه السلام براى او پول فرستادند، همين حسن افطس بود كه امام صادق عليه السلام هفتاد دينار براى او فرستادند.

امام صادق عليه السلام كنيزى به نام «سالمه» داشت.

وى به امام صادق عليه السلام عرض كرد: حسن افطس هميشه عليه شما تبليغ و دروغ‌پراكنى مى‌كند.

چند مدت پيش هم با دشنه به شما حمله كرد كه شما را ترور كند. با اين همه، آيا شما براى او پول مى‌فرستيد؟

اما صادق عليه السلام فرمودند: او هر كارى كرده، از نظر من مهم نيست. من به وظيفه خودم عمل مى‌كنم. آيا شما نمى‌خواهيد من از مصاديقِ اين آيه شريفه باشم كه خداوند مى‌فرمايد:

«وَ الَّذينَ يَصِلُونَ ما امَرَ اللَّهُ بِهِ انْ يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ»[2]

[آنان كه آنچه را خدا به پيوستنِ آن فرمان داده، پيوند مى‌دهند و از پروردگارشان مى‌ترسند و از سختىِ بازخواستِ خداوند بيمناك‌اند.]

امام صادق عليه السلام اولين كسى است كه حوزه‌هاى علميه را بنيانگذارى كرد.

چهل هزار نفر از دانشجويان شيعه و سنّى از امام صادق عليه السلام كسب فيض كرده و از ايشان روايت نقل كرده‌اند.

حتى بسيارى از بزرگان اهل سنت مانند ابو حنيفه و مالك بن انس كه دو تن از امامان چهارگانه اهل سنت هستند و سفيان ثورى، سفيان بن عُيَينَه و يحيى بن سعيد انصارى كه همه از فقيهان و بزرگان اهل سنت بودند، از فيض حضور امام صادق عليه السلام كسب فيض نموده و از ايشان روايت نقل كرده‌اند و به شاگردىِ امام صادق عليه السلام افتخار مى‌كردند.

از ابو حنيفه نقل كرده‌اند كه بارها گفته است: «لَوْلَا السَّنَتانِ لَهَلَكَ نُعْمان»؛ يعنى اگر من دو سال از دوران تحصيلم را در خدمت امام صادق عليه السلام نگذرانده بودم و آن دو سال را از عمر من بر مى‌داشتند، من روى سعادت را نمى‌ديدم. اين سخن ابو حنيفه را

[1]- ر. ك: علامه مجلسى، بحار الانوار، ج 47، ص 2 و ج 79، ص 227.

[2]- سوره رعد( 13)، آيه 21.