به عنوان مثال، انقلاب روسيه را در نظر بگيريد. هنگامى كه جنگ بين استالين و تروتسكى و امثال او، در مى‌گيرد، مى‌بينيم كه چه فاجعه‌اى به دنبالِ آن پيش مى‌آيد.

اگر از انقلاب‌هاى خدايى مثالى بزنيم، انقلاب رسول الله صلى الله عليه و آله را در نظر بگيريد.

ايشان نسبت به انحرافِ انقلاب پس از رحلتِ خودشانْ بسيار نگران بودند.

رسول الله صلى الله عليه و آله در آخرين روزهاى عمرِ خود، براى حلّ اين مشكل، چاره‌اى انديشيد.

لشكر اسامه را تجهيز كرد و دستور فرمود تا اين لشكر براى جنگ با دشمنان اسلام، به سوى جبهه‌هاى جنگ اعزام شود.

در زمان رسول الله صلى الله عليه و آله، مدينه مركزِ حكومت اسلامى بود. رسول الله صلى الله عليه و آله هم سخت بيمار بودند و روزهاى آخرِ عمر خود را سپرى مى‌كردند. افراد فرصت‌طلب كاملًا مواظب بودند تا همراه با رحلت رسول الله صلى الله عليه و آله، زمام قدرت و حكومتِ اسلامى را در دست بگيرند.

انگيزه رسول الله صلى الله عليه و آله از آماده‌سازى و اعزام لشكر اسامه، اين بود كه افراد فرصت‌طلب و توطئه‌گر را در روزهاى حساسِ پس از خود، از مركز تصميم‌گيرى در باره حكومت اسلامى دور نمايد و آنها را به سوى جبهه بفرستد.

اما آن افراد فرصت‌طلب از دستور رسول الله صلى الله عليه و آله پيروى نكردند. در زمان حيات رسول الله صلى الله عليه و آله، لشكر اسامه حركت نكرد.

چاره‌انديشىِ رسول الله صلى الله عليه و آله به ثمر نرسيد.

هر چند اسلام از بين نرفت، اما گرفتارِ فاجعه‌ها و مصيبت‌هاى بى‌شمار شد تا اينكه سرنوشت اسلام به روز عاشورا و سرزمين كربلا و جرياناتى مانند آن ختم شد.

وقتى كه به تاريخ نگاه مى‌كنيم، مى‌بينيم كه انحراف يا نابودى انقلاب پس از مرگِ رهبرِ آن، سرنوشتى است كه بيشترِ انقلاب‌ها اسيرِ آن شده‌اند؛ هر چند كه اين روند، سرنوشت همه انقلاب‌ها نبوده است.

بنا بر اين، سرنوشتِ يك انقلاب، پس از مرگِ رهبرِ آن، بسيار حساس و تعيين كننده است. به همين دليل، خداوند سبحان در قرآن شريف بر روى اين مطلب دست گذاشته و مى‌فرمايد:

«وَ ما مُحَمَّدٌ الَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ افَإِنْ ماتَ اوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى‌ اعْقابِكُمْ وَ مَنْ يَنْقَلِبْ عَلى‌ عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيَجْزِى اللَّهُ الشَّاكِرينَ»[1]

[جز اين نيست كه محمّد پيامبرى است كه پيش از او پيامبرانى ديگر بوده‌اند. آيا اگر بميرد يا كشته شود، شما به آيين پيشين خود باز مى‌گرديد؟ هر كس كه باز گردد، هيچ زيانى به خدا نخواهد رسانيد.

خدا سپاسگزاران را پاداش خواهد داد.]

روز پس از رحلت رسول الله صلى الله عليه و آله، «يوم الرِّدَّة» به معناى روز ارتداد ناميده شده است؛ زيرا بر اساس روايات مختلفى كه نقل شده است، در اين روز، همه مردمْ مرتد شدند؛ مگر سه يا چهار يا شش يا نه نفر كه روايات در اين باره متفاوت‌اند.

در برخى از روايات آمده است كه:

«ارْتَدَّ النَّاسُ الَّا ثَلاثَةُ نَفَرٍ سَلْمان وَ ابُوذَر وَ الْمِقْداد»[2]

[پس از پيامبر صلى الله عليه و آله همه مردمْ مرتد شدند، مگر سه نفر.]

در آن روايت كه كتاب رجال كشّى هم آن را نقل كرده است، معصوم عليه السلام فرموده است:

پس از رحلت رسول‌اكرم صلى الله عليه و آله، تنها سلمان و ابوذر و مقداد، هرگز مرتد نشدند.

راوى مى‌گويد: آقا! شما عمّار را هم‌

[1]- همان.

[2]-/ مجلسى، محمدباقر، بحار الانوار، ج 28، باب 4، ص 239، روايت 26.