قرار مى‌دهند.

يكى از مفسّرين، ابتكار جالبى انجام داده است و پس از ذكر هر آيه شريفه، عنوانى به نام «الهداية» را مطرح كرده است و تحت اين عنوان در مورد پيام‌ها، رهنمودها و هدايت‌هاى آن آيه شريفه، بحث كرده است.

اكنون مى‌خواهيم ببينيم كه رهنمود، پيام و هدايتِ آيات شريفه‌اى كه بيانگر فضيلتِ ماه رمضان و روزدارى هستند، چيست؟

هدف آنها، اين است كه همان گونه كه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود، ما خودمان را براى روزه گرفتن در اين ماه مباركْ آماده كنيم، قرآن تلاوت كنيم و بر ساعاتِ عبادات و نماز خواندنِ خود بيفزاييم.

برخى از رواياتى كه در مورد ماه مبارك رمضان نقل شده است، انسان را به فكر وادار مى‌كند. از جمله، روايتى كه مى‌فرمايد:

آنها ماه رمضان را در حالى سپرى مى‌كنند كه غذا نمى‌خورند و آب نمى‌آشامند و از مفطِرات اجتناب مى‌كنند، اما ماه رمضان در روح و فكر آنها هيچ اثر تكاملى نگذاشته است. آنها فقط رنج گرسنگى را كشيده‌اند و از روزه گرفتن، بهره‌اى نبرده‌اند.

يعنى هدف از ماه رمضان و روزه گرفتن، اصلاح انسان است.

ما بايد تلاش كنيم تا ان‌شاءالله از كسانى نباشيم كه معصوم عليه السلام فرمود: آنها تنها رنج گرسنگى را كشيده‌اند. بايد تلاش كنيم تا اين ماه رمضان و روزه گرفتن و تلاوت قرآن و حضور در مجلس وعظ و تبليغ و دعا خواندن‌ها و ناله كردن‌ها، مقدمه اصلاح فكر، روح، وجدان، عملكرد و بينشِ ما باشد.

مطالعه قرآن به ما نشان مى‌دهد كه مركز و محور عالم هستى، خداوند است. پس از خداوند، انسان اشرف مخلوقات است و همه عالَم هستى حتى فرشتگان در پيرامون انسان قرار دارند. حتى ماترياليست‌ها كه اشرف مخلوقات بودنِ انسان را مسخره مى‌كنند، و مى‌گويند «انسان هم حيوانى چون ساير حيوانات است»، آنها نيز به طور ناخودآگاه، در تحقيقات علمى خود، انسان را مركز و محور عالَم هستى قرار مى‌دهند.

به عنوان مثال، موضوع علم طب، بدون واسطه، انسان است. حتى علومى مانند آمار، رياضيات، فيزيك، هندسه و ... كه موضوع آنها انسان نيست، اگر با دقت مورد بررسى قرار گيرند، خواهيم ديد كه هدف نهايى آنها از تسخير فضا، پيشرفت علم فيزيك، پيشرفت علم آمار و ... نيز خدمت به انسان است. يعنى در آن علوم نيز انسان، مركز و محور است.

خداوند متعال مى‌فرمايد:

«اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذى‌ خَلَقَ خَلَقَ الْانْسانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الأَ كْرَمُ الَّذى‌ عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْانْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ كَلَّا انَّ الْانْسانَ لَيَطْغى‌ انْ رَآهُ اسْتَغْنى‌»[1]

[بخوان به نام پروردگارت كه بيافريد.

آدمى را از لخته خونى بيافريد. بخوان و پروردگار تو ارجمندترين است. خدايى كه به وسيله قلمْ آموزش داد، به آدمى آنچه را كه نمى‌دانست بياموخت. حقّا كه آدمى نافرمانى مى‌كند، هر گاه كه خويشتن را بى‌نياز بيند.]

در قرآن شريف، در طليعه وحى، در نخستين سوره كه بر پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله نازل شده، انسان مطرح گرديده است.

علم انسان و طغيان انسان در قرآن مورد توجه قرار گرفته است.

توجه قرآن به انسان، نشانه اهميتى است كه اسلام براى انسان و روح و تهذيب اخلاق و تكامل معنوى او قائل شده است. اينها همه جلوه و نتيجه آن بينش اسلام است كه انسان را اشرف مخلوقات مى‌داند.

[1]- سوره علق( 96)، آيه 1- 7.