يكى از مهمترين حوادث دوران بيست و سه ساله رسالت رسول اللّه صلى الله عليه و آله، هجرت ايشان از مكه به مدينه است. به همين دليل، مبدأ تاريخ ما هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله است؛ زيرا معمولًا هر امّتى روزى را كه مهمترين حوادث در آن صورت گرفته باشد، مبدأ تاريخِ خود قرار مىدهد.
رسول اللّه صلى الله عليه و آله نزديك به سيزده سالِ اوّلِ بعثتش را در مكه گذرانيد. مشركين با تمام توانِ خود در مقابل اسلام، مقاومت كردند. هر روز شرايط مسلمانان، بحرانىتر مىشد تا اينكه شدّتِ بحران به جايى رسيد كه تمام سرنوشتِ اسلام به مويى بسته بود.
مشركين تصميم گرفتند كه شب به خانه پيامبر صلى الله عليه و آله بريزند و ايشان را به شهادت برسانند تا صبحِ فرداى آن روز، پرونده اسلام بسته شود.
ليلة المبيت فرا رسيد. على عليه السلام در رختخواب پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله خوابيد.
پيامبر صلى الله عليه و آله به غار ثور تشريف بردند. مشركين ايشان را تعقيب كردند، اما ناكام ماندند و پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وارد مدينه شد. با ورود ايشان به مدينه، فصل جديدى در تاريخ اسلام آغاز گرديد.
تشكيل امت اسلامى، صدور حكم قتال و جنگ مسلحانه و امثال اين مسائل، همه بعد از هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله به مدينه انجام شد.
هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله به مدينه، نقطه عطفِ بسيار مهمّى در تاريخ اسلام بود و از آن پس، مسلمين پيوسته نيرو گرفتند تا تمام سرزمينِ حجاز را فتح كردند.
پس از نزديك به بيست و سه سال پيامبرى و انجام وظيفه رسالت، ارائه يك دين كامل، بيان همه آيات قرآن، تشكيل امت اسلامى و بيانِ راههاى خير و شرّ اين امت، رحلت رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرا رسيد.
خداوند در مورد تكميل دين اسلام در زمان حيات پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله، مىفرمايد:
اى مردم! سوگند به خدا كه هيچ چيزى نيست كه شما را به بهشت نزديك كند و از آتش جهنم دور كند، مگر اينكه شما را به آن امر نمودم و هيچ چيزى نيست كه شما را به آتش جهنم نزديك كند و از بهشت دور نمايد، مگر اينكه شما را از آن نهى نمودم.