از سوى ديگر از طرف مكتب قرآن پژوهى آلمانى، در همين موقع (اواسط سده 19 ميلادى) «ويل» راهى را شروع كرد كه الگوى كار «نولدكه» شد.

البته با صرف نظر از عدم اطلاع خاورشناسان از اسلام و قرآن و شؤون مختلف آن، در ارائه چنين ترتيب نزول‌هايى از سوى آنان كه از طرفى مبتنى بر روايات ضعيف و ... است و از طرف ديگر سليقه‌هاى فردى در آن دخالت داده شده، بحث فراوان است كه اين مقدمه مجال آن نيست.

تنظيم قرآن‌

همان‌گونه كه روشن است، قرآن در مدت 23 سال از آغاز بعثت رسول اكرم (ص) تا رحلت آن بزرگوار به تدريج نازل شده است؛ گاهى يك سوره به صورت كامل و گاهى چند آيه نازل شده است.

علاوه بر اين عده‌اى معتقدند قرآن نزول ديگرى به صورت دفعى داشته است‌[1] و تنظيم فعلى براساس آن بوجود آمده است. پس آنچه‌

[1]. زركشى در اين باره سه قول ذكر مى‌كند: 1- قرآن جمله واحده به آسمان دنيا در شب قدر نازل شده. 2- قرآن در هر شب قدر از هر سال، به مقدارى كه در آن سال مورد احتياج مردم بودنازل مى‌گرديد. 3- ابتداى نزول قرآن در شب قدر بود سپس به تدريج نازل شد. سپس قول اول را صحيح‌تر مى‌داند و مؤيداتى از ابن عباس و سعيد بن جبير نقل مى‌كند:] البرهان، ج 1، ص 228[. سيوطى نيز همين نظر را مى‌پذيرد:] الاتقان، ج 1، ص 116[. شيخ صدوق نيز به همين اعتقاد است: البته شيخ مفيد اين نظر را ناصواب مى‌داند:] تصحيح الاعتقاد، ص 102[. و معرفت،] التمهيد ج 1، ص 84[ نظر سوم را صحيح مى‌داند.