آورد، وگرنه تكليفى ندارد؛ ولى اگر حج از سال‌هاى قبل بر او مستقر شده باشد، بايد به هر نحوى كه مى‌تواند، در آينده حج را به جا آورد و اگر خودش نمى‌تواند و از بهبودى خود نيز نااميد است، بايد نايب بگيرد و در هر حال، احتياط مستحب اين است كه در صورت توانايى، خود شخص و در صورت عدم توانايى، نايب او طواف نساء به جا آورد.

استطاعت طريقى و زمانى‌

[1877] سؤال 41: شخصى اگر از ساير ورثه اجازه بگيرد، مى‌تواند با استفاده از فيش ميّت به حج مشرّف شود. آيا اجازه گرفتن از ساير ورثه به عنوان مقدّمه، مثل ثبت نام و تهيه بليط و امثال آن واجب است يا خير؟ و با فرض اجازه نگرفتن، چنانچه با همان فيش به حج برود و ساير شرايط را داشته باشد، حجّ او صحيح است و كفايت از حَجّة الاسلام مى‌كند يا نه؟

پاسخ: اجازه گرفتن از ساير ورثه واجب است و اگر بدون اجازه آنان با استفاده از آن فيش به حج برود، صحّت حجّش خالى از اشكال نيست.

[1878] سؤال 42: شخصى براى حج، استطاعت مالى و بدنى داشته؛ ولى راه براى رفتن باز نبوده و الآن كه نوبت رفتن او شده است، ديگر توانايى مالى و بدنى براى رفتن به حج را ندارد. آيا او حق دارد نوبت خود را به فرزندش بدهد تا او به حج برود؟

پاسخ: در فرض سؤال، جايز است.

[1879] سؤال 43: اگر تمام شرايط وجوب حج براى كسى فراهم باشد، به جز زمان كافى و يا باز بودن راه، آيا لازم است استطاعت مالى خود را تا سال بعد حفظ كند يا خير؟

پاسخ: در صورت تنگ بودن وقت براى حج، حفظ استطاعت مالى تا سال بعد لازم است؛ و در مورد باز نبودن راه، چنانچه باز شدن راه در سال آينده، بسته به اين باشد كه در همان سالِ حصولِ استطاعت مالى، هزينه حج را بپردازد يا در ثبت نام و قرعه كشى شركت كند، لازم است اقدام كند و اگر اقدام نكرد، حفظ