بين نماز يادش بيايد كه سجده يا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظيفه‌اش چيست و نمازى كه مشغول آن است، چه حكمى دارد؟

پاسخ: بايد نماز را قطع نمايد و آنها را انجام دهد.

[935] سؤال 284: آيا پس از به جا آوردن تشهد فراموش شده، سلام دادن لازم است؟ و آيا در اين حكم، فرقى بين اين كه تشهد اول فراموش شده باشد يا تشهد دوم وجود دارد؟

پاسخ: اگر تشهد فراموش شده از ركعت آخر نباشد، بنا بر احتياط قضا دارد و سلام دادن لازم نيست و بايد پس از آن، دو سجده سهو به جا آورد و اگر تشهد فراموش شده از ركعت آخر باشد و كارى كه نماز را باطل مى‌كند، انجام نداده باشد و موالات نيز به هم نخورده باشد، بنا بر احتياط تشهد را بدون نيّت ادا و قضا و به قصد قربت مطلقه بخواند و سلام را نيز رجائاً بدهد و سپس دو سجده سهو به جا آورد و اگر بدون علم و عمد كارى كه نماز را باطل مى‌كند، انجام داده و يا موالات به هم خورده باشد، قضاى تشهد را بنا بر احتياط انجام دهد و سلام دادن لازم نيست و پس از آن دو سجده سهو به جا آورد.

[936] سؤال 285: اگر كسى بين قضاى سجده يا تشهد فراموش شده و نماز، فاصله زياد بيندازد و يا كارى كه منافى نماز است، به جا آورد، وظيفه‌اش چيست؟

پاسخ: اگر عمداً و با علم به اين كه به جا آوردن قضاى سجده و يا تشهد، بايد بدون فاصله بعد از نماز به جا آورده شود، اين كار را انجام دهد، پس از به جا آوردن قضاى سجده و يا تشهد فراموش شده و انجام دادن سجده سهو، بنا بر احتياط بايد نماز را نيز دوباره بخواند؛ و در غير اين صورت به جا آوردن قضاى سجده و تشهد فراموش شده به همراه سجده سهو كافى است.

[937] سؤال 286: كسى كه در حال ايستاده به ياد آورد كه تشهد نمازش را نگفته و براى گفتن تشهد ننشيند ونمازش را تمام كند، حكمش چيست؟

پاسخ: اگر مى‌دانسته كه وظيفه‌اش اين است كه بنشيند و تشهد بخواند و اين‌