اشاره كند و اگر آن هم امكان ندارد، با چشمانش اشاره كند و بنا بر احتياط بايد مهر را نيز بردارد و به نزديكى پيشانى خود آورد و سر را بر آن بگذارد.

[831] سؤال 180: گاهى در پيشانى انسان جوش‌هايى پيدا مى‌شود كه هنگام سجده كردن درد مى‌گيرد. آيا مى‌توان در سجده، پيشانى را به صورت كج روى مهر گذاشت؟

پاسخ: لازم نيست جاى جوش را بر مهر بگذارد، اگر ممكن است، جاى ديگر پيشانى را بر روى مهر بگذارد.

[832] سؤال 181: خانمى مدتى در نماز، چادرش بين پيشانى او و مهر نماز حائل شده است.

با توجه به اين كه حكم مسأله را نمى‌دانسته، نمازهايى كه اين طور خوانده، چه صورتى دارد؟

پاسخ: همه نمازهايى را كه مى‌داند در هر دو سجده از يك ركعت آن نمازها، چادر حائل شده- به طورى كه به مقدار لازم، پيشانى به مهر نرسيده- بايد اعاده كند؛ ولى در مورد نمازهايى كه يقين دارد يك يا چند سجده از آن نمازها را به اين نحو به جا آورده است، اما يقين ندارد كه دو سجده از يك ركعت را به اين ترتيب به جا آورده است، براى آن تعداد از سجده‌ها كه به فوت شدن آنها به خاطر حائل شدن چادر يقين دارد، بايد قضاى سجده به جا آورد و بعد از قضاى هر سجده، بنا بر احتياط دو سجده سهو نيز بنمايد.

چيزهايى كه مى‌توان بر آن سجده كرد

[833] سؤال 182: مهر نمازى را كه نجس شده، مى‌توان تطهير كرد يا نه؟ اگر بخشى از مهر پاك باشد (قسمت پاك به اندازه‌اى است كه سجده بر آن صحيح است)، آيا در اين صورت مى‌توان بر قسمت پاك اين مهر سجده نمود؟

پاسخ: اگر نجاست نفوذ كرده باشد، بايد آب پاك مطلق و غير قليل در آن نفوذ كند تا پاك شود و سجده بر قسمت پاك مهر صحيح است.