مى‌گردند.[260] پيامبر صلى الله عليه و آله يكى از ويژگى‌هاى اهل ايمان را شوخ‌طبعى آنان مى‌داند.[261] فضل بن ابى قرّه مى‌گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: «هيچ مؤمنى نيست، جز اين كه در او دُعابه هست». گفتم: «دُعابه» چيست؟ فرمود: «شوخى».[262]

شوخى، موجب نشاط روحى و آسايش روانى مى‌گردد[263] و فشارهاى روانى را كاهش مى‌هد و غم و اندوه را از بين مى‌برد. با ورود اسلام به حجاز به عنوان آيين زندگى، برخى از اهل ايمان از كارهايى مثل خنديدن و مزاح كردن، دورى مى‌نمودند و زندگى را فقط در نماز و روزه و مناجات، خلاصه كرده بودند.

پيامبر صلى الله عليه و آله با اين انحراف به مبارزه برخاست و رعايت اعتدال را توصيه كرد و از آن جا كه آنان خود را پيرو ايشان مى‌دانستند، پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌فرمود: «من هم بشرى مثل شما هستم كه با شما شوخى مى‌كنم‌[264] و در كنار اعمال عبادى و گريه كردن، خنده نيز دارم».[265]

نقل شده كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از شوخ‌ترينْ مردم بود.[266] وقتى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با ديگران بود، با خنده آنان مى‌خنديد.[267] هيچ كس پُرتبسّم‌تر از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ديده‌

[260]. ر. ك: روان‌شناسى شادى: ص 93- 118.

[261]. ر. ك: ص 319 ح 425.

[262]. ر. ك: ص 321 ح 432.

[263]. امام على عليه السلام:

« لا بَأسَ بِالمُكافَهَةِ يُرَوِّحُ بِهَا الانسانُ عَن نَفسِهِ وَيَخرُجُ عَن حَدِّ العَبُوسِ»

( شرح نهج‌البلاغة، ابن ابى الحديد: ج 20 ص 339 ح 886).

[264]. إنَّما أنَا بَشَرٌ مِثلُكُم امازِحُكُم( الجامع الصغير: ج 1 ص 394 ح 2579).

[265]. الكافى: ج 2 ص 85 ح 1.

[266]. كانَ النبى صلى الله عليه و آله من أَفكهِ الناسِ.( تاريخ دمشق: ج 4 ص 37).

ابن عباس: كان فى النبى صلى الله عليه و آله دعابة.( تاريخ بغداد: ج 8 ص 308).

[267]. امام على عليه السلام در بيان سيره پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله با همنشينانش: يَضحَكُ مِمّا يَضحَكُونَ مِنهُ( عيون اخبارالرضا عليه السلام: ج 1 ص 319).