اجتماعى، آفتِ شادى و موجب اندوه است.[256]

امّا ارزيابى مثبت از ديگران، موجب خوش‌گمانى مى‌شود و حالتى از اطمينان و اعتماد را به وجود مى‌آورد. بدين سان، انسان احساس آرامش مى‌كند و از رابطه خود لذّت مى‌برد. بنا بر اين، خوش‌گمانى، از عوامل سرور و نشاط است.[257] شادمانى درونى با گمان خوب و تصوّرات مثبت داشتن، همراه است. نمى‌توان ذهن را از گمان‌ها و ترديدهاى بد پر كرد و انتظار شادابى داشت.

در اين باره، گفتگوى جالب و آموزنده‌اى ميان امام زين العابدين عليه السلام و محمّد بن مسلم زُهْرى گزارش شده كه با توضيحات كوتاهى ارائه مى‌شود:

روزى محمّد بن مسلم با چهره‌اى غمگين و اندوه‌بار، خدمت امام رسيد. امام عليه السلام از او پرسيد: «چرا غمگينى؟».

زُهْرى پاسخ داد: از هر طرف غم و غصّه مى‌بارد: از ناحيه حسودان؛ از ناحيه طمعكاران. حتّى كسانى كه به آنها اميدوارم و به آنها نيكى كرده‌ام، برخلاف آنچه انتظار دارم، عمل مى‌كنند!

امام عليه السلام فرمود: «مواظب زبانت باش؛ مالك [محبّت‌] برادرانت مى‌شوى».

سخن امام عليه السلام اشاره به اين نكته است كه: آن چه سبب شده كه تو نمى‌توانى دوستىِ ديگران نسبت به خودت را جلب كنى و از هر سو از ديگران برخوردهايى خلاف انتظار خود مى‌بينى، ممكن است نتيجه تعامل نادرست تو با ديگران در گفتار باشد.

زُهْرى در پاسخ گفت: در سخن نيز به آنها نيكى مى‌كنم؛ ولى نتيجه‌اى ندارد. در اين جا، امام عليه السلام ضمن اشاره به يكى از عوامل نگرانى‌هاى اجتماعى كه زُهْرى گرفتار

[256]. ر. ك: ص 157( بدگمانى).

[257]. ر. ك: ص 247( خوش‌گمانى).