كه از سويى، انسان از پاكى و زلالى به وجد مى‌آيد و از سوى ديگر، اخلاق نيك، عاملى است كه درونى سالم و آراسته به انسان مى‌بخشد و دل او را صفا مى‌دهد.

ماهيت اخلاق شايسته، نرمى، لطافت و هموارى است. كسانى كه اخلاق نيك دارند، از درونْ احساس شادكامى مى‌كنند؛ امّا كسانى كه از اخلاق ناشايست برخوردارند، از درونْ آزار مى‌بينند و نمى‌توانند احساس آسودگى كنند؛ چرا كه جنس اخلاق ناشايست، خشن، سخت و ناهموار است. علّت بسيارى از ناشادى‌ها را بايد در اخلاق‌هاى ناشايست دانست. خودسازى و تهذيب اخلاق، عاملى براى شادابى و نشاط است. به بيان ديگر، اخلاق خوب، يك فضيلت است و فطرت انسان، شيفته فضيلت‌هاست. به همين جهت، هر فضيلتى انسان را به وجد مى‌آورد و شاد مى‌سازد.

ويژگى‌هاى اخلاقى سرورآور، طيف گسترده‌اى را تشكيل مى‌دهند كه به ابعاد مختلف انسان مربوط اند. اين امور را در دو بخش: اخلاق ارتباطى و اخلاق فردى خواهيم آورد.

3- 3- 1. اخلاق ارتباطى‌

شكل‌گيرى يك رابطه سالم و مثبت، موجب شادى انسان مى‌گردد. از همين رو، در متون دينى، اخلاق اجتماعى و ارتباطى، مورد تأكيد جدّى قرار گرفته است كه در ادامه به آنها مى‌پردازيم.

3- 3- 1- 1. انس با ديگران‌

تنهايى براى انسان، تلخ و آزاردهنده است. انسان، دوست دارد با ديگران باشد و با آنان رابطه برقرار كند. اين، نيازى عاطفى است. انسان تنها، احساس خلأ مى‌كند؛ احساس دردآورى كه هيچ چيز حتّى ثروت و شهرت و رياست، آن را پر نمى‌كند. انس با ديگران، يكى از نيازهاى جدّى بشر است. ما نه براى‌