از اين رو، بيش از 250 دعا از امام سجّاد (ع) باقى مانده است. در
ميان مجموعههاى دعايى امام، صحيفه سجّاديه، شهرت بىمانندى دارد. اين كتاب را- كه
در ابتدا 75 دعا بوده است و امروزه، تنها 54 دعاى آن باقى مانده است-، امام به
فرزندانش امام باقر (ع) و زيد شهيد املا مىكرد و آن دو مىنوشتند و بدين وسيله،
امروزه، يكى از مكتوبات ارزشمند قرن اوّل هجرى در اختيار ماست.
صحيفه
سجّاديه، اثر ارزشمندى است كه دقيقترين مسائل اعتقادى، اخلاقى و عرفانى را با
لطيفترين واژگان، بيان نموده است و از يك سو، كتاب ناز و نياز است و از ديگر سو،
كتاب حركت و خيزش انقلابى است. چه انديشوران مسلمان و غير مسلمانى كه با مطالعه
صحيفه، شگفتزده شدند و آثار زيبايى پيرامون اين كتاب ارزشمند، بر جاى نهادند.
در
قسمتى از دعاى بيستم آن مىخوانيم:
أللَّهمَّ
صَلِّ عَلى محمَّدٍ و آلِهِ وَ صُنَ وَجهيَ بِاليَسارِ وَ لا تَبتَذِلْ جاهي
بِالإقتارِ فَاستَرزِقَ أهلَ رِزقكَ.
بار
خدايا! بر محمّد و خاندانش، درود فرست و با توانگرى [بخشيدن به من]
آبرويم
را نگهدار و با تنگدستى، حرمت مرا از بين مبر كه بر اثر آن، از روزىخواران تو،
روزى بخواهم.
مجموعهاى
ديگر از سخنان امام سجّاد (ع)، خطبههايى است كه در مسير كوفه تا شام و پس از آن،
در مناسبتهايى در مدينه، بيان كرد.
روزگار
امام باقر (ع)
امام
باقر (ع) در سال 94 هجرى به امامت رسيد و در سال 114 هجرى شهيد شد. مدّت بيست سال
امامت امام محمّد باقر (ع)، دوران شكوفايى و گسترش علوم بود. لقب «باقر العلوم»
نيز بيانگر توسعه علمى به وسيله امام باقر (ع) است. به هر حال، دوران امامت امام
محمّد باقر (ع)، حديث شيعه، دوران طلايى خويش را آغاز كرد و در پاسخگويى به شبهات
فقهى و عقيدتى، سرآمدِ همه انديشمندان جهان اسلام شد.
شرايط
سياسى- اجتماعى اين دوران، نقش ويژهاى در برنامههاى امام باقر (ع) داشتند؛ زيرا
برخى از فرمانروايان مستبد بنى اميه، مانند حجّاج بن يوسف ثقفى و