در توصيف امام صادق (ع) نيز گفته شده كه ايشان زياد شوخى و تبسّم مى‌كردند.[1725] امام كاظم (ع) نقل مى‌كند كه در ميان پيامبران، يحيى (ع) اهل گريه بود و نمى‌خنديد؛ ولى عيسى (ع) هم مى‌خنديد و هم گريه مى‌كرد، و سپس داورى مى‌كند كه روش عيسى (ع) برتر از روش يحيى (ع) است.[1726] از ديدگاه اسلام، بهترين مسلمانان، كسانى هستند كه در آشكار، از گستره رحمت الهى خوش‌حال‌اند و مى‌خندند و البته در نهان، از ترس عذاب خدا مى‌گريند.[1727]

ب- شروط لذّت مادّى‌

پس از پرداختن به موارد شادى و هيجان، بايد چارچوب كلان آن را ترسيم نمود. شادى و هيجانى كه مى‌خواهد نشاط را تأمين كند، بايد چهار ويژگى اساسى داشته باشد: فراگير بودن؛ توازن؛ فقدان پيامد منفى؛ جهتگيرى الهى و معنوى.

يك. فراگير بودن‌

فراگير بودن به اين معناست كه همه ابعاد وجودى انسان را شامل شود. شادى و لذّتى كه مى‌خواهد نشاط را (به عنوان يكى از مؤلّفه‌هاى اساسى شادكامى) تأمين كند، بايد همه ابعاد وجودى انسان را پوشش دهد. انسان، ابعاد گوناگونى دارد كه در يك نگاه مى‌توان آن را به بُعد مادى و معنوى تقسيم نمود و هر كدام نيز مواردى را در برمى‌گيرند كه هنگام برشمردن موارد شادى، مشخّص خواهند شد. بنا بر اين، فراگيرى بدين معناست كه همه ابعاد انسان بايد از لذّت و هيجان مخصوص خود برخوردار باشد. برخوردارى برخى ابعاد از لذّت و محروميت برخى ديگر از آن، موجب اختلال در نشاط مى‌شود و تأثير آن را دچار مشكل مى‌كند.

دو. توازن‌

توازن به اين معناست كه هر كدام از ابعاد انسان، به تناسب نياز و اهميتش بايد از لذّت و شادى، برخوردار باشد. فقدان توازن، موجب افراط در لذّت برخى ابعاد و تفريط در برخى ديگر مى‌شود و همين امر، باز موجب اختلال در نظام نشاط مى‌گردد. بنا بر اين، در تأمين لذّت و شادى هر كدام از ابعاد بايد توازن آنها نيز مورد توجّه قرار گيرد.

[1725]. مالك: لَقَد كُنتُ أرَى جَعفَرَ بنَ مُحمَّدٍ( ع) وكانَ كَثيرَ الدُّعابَةِ والتَّبَسُّمِ( بحار الأنوار، ج 17، ص 33، ح 14).

[1726]. امام كاظم( ع): كانَ يَحيَى بنُ زَ كَريّاً( عليهم السلام) يَبكِى و لا يَضحَكُ، و كانَ عيسَى بنُ مَريم( ع) يَضحَكُ و يَبكِى، و كانَ الَّذِى يَصنَعُ عيسَى( ع) أفضَلَ مِنَ الَّذى كانَ يصنَعُ يَحيى( ع)( الكافى، ج 2، ص 665، ح 20).

[1727]. پيامبر خدا( ص): خِيارُ امّتى، فيما أنْبَأَنى المَلأُ الأعلى: قَوْمٌ يضْحَكونَ جَهْرا فى سَعَة رحمة ربِّهِمْ، و يبْكونَ سِرّا مِن خَوفِ عَذابِ رَبِّهم( المستدرك على الصحيحين، ج 3، ص 19، ح 4294؛ شعب الإيمان، ج 1، ص 478، ح 765؛ اسد الغابة، ج 4، ص 313، ح 4154).