امام على (ع) با نقل اين سخن و مبتنى بر اين اصل، تأكيد مى‌كند كه طاعت خداوند، همراه با دشوارى و معصيتش، با راحتى همراه است:

واعْلَموا أنَّهُ ما مِن طاعةِ اللّهِ شى‌ءٌ إلّا يأتى فى كرْهٍ، وما مِن مَعصيةِ اللّهِ شى‌ءٌ إلّا يأتى فى شَهْوَةٍ.[1514]

بدانيد كه چيزى از طاعت خدا نيست، مگر آن كه با كراهت انجام مى‌گيرد و چيزى از معصيت خدا نيست، مگر آن كه با ميل صورت مى‌پذيرد. پس، خداى بيامرزد آن كسى را كه از شهوت خويش دل بركنَد و هواى نفس خود را سركوب كند.

پرسش اين است كه اگر وضعيت اين گونه است، رضامندى تشريعى، چه توجيهى مى‌تواند داشته باشد؟

الف- اصلاح تصوّر از حكمت تشريع‌

از علل مهم و اساسى نارضايى از دستورهاى شريعت، تصوّر نادرست از علّت تشريع و ناآگاهى از حكمت‌هاى آن است. از آن جا كه انسان، موجودى هدفمند است، از امورى كه فايده‌اى براى وى ندارند، گريزان است. اگر فرد تصوّر كند، كه كارى را دوست ندارد و بر خلاف ميلش بايد آن را انجام دهد و يا كارى را كه دوست دارد و بايد آن را ترك كند، فايده‌اى براى وى ندارد، از آن ناراضى خواهد شد.

تصوّر غلط: توهّم «خدا- سودى» در تشريع‌

يكى از باورهاى نادرستى كه در باره شريعت وجود دارد، اين است كه دستورهاى شريعت براى تأمين منافع دين تنظيم شده‌اند و فايده آنها به خداوند متعال مى‌رسد. اين باور- كه آن را «خدا- سودى» مى‌ناميم- هر چند ممكن است پنهان باشد، امّا موجبات نارضايتى از شريعت را به وجود مى‌آورد. نخستين گام براى رضامندى تشريعى، زدودن اين تصوّر نادرست است.

تصوّر درست: تفكّر «انسان- سودى» در تشريع‌

واقعيتْ اين است كه نه خداوند، و نه دين او نيازى به رفتار عبادى بشر ندارند. اين بشر است كه به شريعت، به عنوان برنامه شادكامى اصيل، نيازمند است. در متون دينى، سود بردن خداوند متعال از طاعت بندگان و زيان او از معصيتشان، نفى شده و بر بى‌نيازى‌اش از عبادت بندگان تأكيد شده است. قرآن كريم در اين باره مى‌فرمايد:

[1514]. همان‌جا.

در حديث ديگرى از پيامبر خدا( ص) آمده است: ألا إنَّ الآخِرَة اليومَ مُحَفَّفَةِ المَكارِهِ، وإنَّ الدُّنيا مُحَفَّفَة بالشَّهواتِ( المعجم الكبير، ج 19 ص 200).