باور صحيح: تفسير واقع‌گرايانه محروميت‌

زمانى مى‌توان وضعيت خود را از جهت محروميت مورد ارزيابى قرار داد كه بر اساس تعريف فقر و محروميت، مصداق‌هاى آن را نيز شناخته باشيم. اگر انسان با واقع‌گرايى، مصداق‌هاى محروميت را به دست آوَرَد، هنگام مشكلات مى‌تواند با در نظر گرفتن آنها بررسى نمايد كه آيا واقعاً محروم است يا نه. در متون دينى، مصداق‌هاى محروميت بيان شده‌اند. محروميت از يك ديدگاه، بر دو قسم است: قابل تحمّل و غير قابل تحمّل. محور اين تقسيم نيز دو گونه بودن داشته‌هاى انسان (مادى و معنوى) است. بر همين اساس، محروميت غير قابل تحمّل، محروميت معنوى است و محروميت قابل تحمّل، محروميت مادى است. از جمع نكته اوّل و دوم، چهار نوع وضعيت به دست مى‌آيد:

...

نمودار (8- 1)

اگر فرد، دچار محروميت معنوى است، زيان اساسى ديده و بايد ناراضى باشد. اگر چنين احساسى داشته باشد، كه طبيعى است، و اگر احساس نارضايتى نكند، بايد وى را نسبت به آن آگاه ساخت. امّا اگر فرد، دچار محروميت مادى است، زيان چندانى نكرده؛ بلكه زمينه‌اى براى سود و منفعت عالى اوست. از اين رو، اگر او احساس نارضايتى ندارد و خرسند است، كه وضعيت مناسب و مطلوبى است؛ امّا اگر احساس نارضايتى دارد، بايد او را كمك كرد تا با استفاده از عواملى كه گفته مى‌شود، به رضامندى دست يابد.

مصاديق محروميت‌

بخشى از متون دينى، به معرّفى مصداق‌هاى محروميتِ اساسى اختصاص دارد. هر چند در معارف اسلامى، نسبت به محروميت مادّى، توجه مناسب شده، امّا محروميت اساسى و غير قابل تحمّل، محروميت معنوى دانسته شده است. اين را مى‌توان از مجموع منابع دينى موجود در باره معرّفى‌