الفصل الثامن: أوقاتُ الصَّلاةِ

الكتاب:

«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً»[166].

88. زُرارَةُ: سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه السلام عَمّا فَرَضَ اللّهُ عز و جل مِنَ الصَّلاةِ فَقالَ: خَمسُ صَلَواتٍ فِي اللَّيلِ و النَّهارِ، فَقُلتُ: فَهَل سَمّاهُنَّ و بَيَّنَهُنَّ في كِتابِهِ؟ قالَ: نَعَم، قالَ اللّهُ تَعالى لِنَبيِّهِ صلى الله عليه و آله: «أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ» و دُلوكُها زَوالُها، فَفيما بَينَ دُلوكِ الشَّمسِ إلى غَسَقِ اللَّيلِ أربَعُ صَلَواتٍ سَمّاهنّ اللّهُ و بَيَّنَهُنَّ و وَقَّتَهُنَّ، و غَسَقُ اللَّيلِ هُوَ انتِصافُهُ، ثُمَّ قالَ تَبارَكَ و تَعالى: «وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً» فَهذِهِ الخامِسَةُ، و قالَ اللّهُ تَعالى في ذلِكَ: «أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ»[167] وَ طرَفاهُ المَغرِبُ و الغَداةُ، «وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ»[168] و هيَ صَلاةُ العِشاءِ الآخِرَةِ. و قالَ تَعالى: «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌»[169] و هيَ صَلاةُ الظُّهرِ، و هيَ أوَّلُ صَلاةٍ صَلّاها رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و هيَ وَسَطُ النّهار و وَسَطُ الصَّلاتَينِ بالنَّهارِ: صَلاةُ الغَداةِ و صَلاةُ العَصرِ[170].

فصل هشتم: وقتهاى نماز

قرآن:

«نماز را از زوال خورشيد تا نيمه شب بر پا دار و نيز نماز صبح را كه نماز صبح در حضور فرشتگان است.»

88. زراره: از امام باقر عليه السلام، نمازهايى را كه خداى عز و جل واجب كرده است، پرسيدم فرمود: پنج نماز در شبانه روز. گفتم: آيا در قرآن آن‌ها را نام برده، بيان كرده و وقتشان را معين نموده است؟ فرمود: آرى، خداوند تعالى به پيامبرش فرمود: «نماز را از زوال خورشيد تا نيمه شب بر پا دار» و دلوك همان زوال خورشيد (هنگام ظهر) است و غسق الليل يعنى نيمه شب. پس ميان اين دو وقت، چهار نماز را نام برده، بيان كرده و وقت آن‌ها را تعيين كرده است. سپس خداى تبارك و تعالى فرمود: «و نماز صبح كه نماز صبح در حضور فرشتگان است». پس اين هم پنجمين نماز. و خداوند تعالى فرمود: «نماز را در دو طرف روز بر پا دار» و دو طرف روز، همان مغرب و صبح است و «نخستين ساعات شب» و آن نماز عشاى آخر است و فرمود: «بر نمازها و نماز ميانه مواظبت كنيد» و آن نماز ظهر است؛ نخستين نمازى كه پيامبر خدا خواند و آن در ميان روز و دو

نمازى است كه در روز خوانده مى‌شود: نماز صبح و نماز عصر.

[166] الإسراء: 78.

[167] و 3) هود: 114.

[168]

[169] البقرة: 238.

[170] الكافي: 3/ 271/ 1، التهذيب: 2/ 241/ 954، الفقيه: 1/ 195/ 600، معاني الأخبار: 332/ 5، علل الشرائع: 354/ 1.