سوم: بیان و سیره فقها

آیات بسیار، به ویژه آیه تبلیغ و آیه ولایت و احادیث فراوان و مجموعه‌ای از شواهد و قراین ـ که یکدیگر را تأکید و تأیید می‌کنند ـ برخی از علما را بر آن داشته است که شهادت به ولایت را در اذان «جزء مستحب» بشمارند و حتی بعضی تا حد «جزء واجب» پیش روند و فتوا دهند.

این سیره، نسل اندر نسل، ادامه داشته است.

* از فقهای قدیم و سترگ شیعه شیخ مفید (م413هـ) است. در زمانِ وی، در شام[83] و بغداد[84] و مصر[85] و یمامه[86] ، شهادت به ولایت در اذان می‌آمد، و شیخ مفید با سکوت خود، مُهر تأیید بر آن نهاد.

* گروهی از شیعیان از سید مرتضی (م436هـ) پرسیدند: آیا بعد از بانگِ «حَیَّ علی خیر العمل» در اذان، آوردنِ «محمدٌ و عليٌ خیر

[83]. بنگرید به، بغیة الطلب في تاریخ حلب: ج 6 ص 2702.

[84]. نشوار المحاضرة تنوخی: ج 2 ص 132 به نقل از ابو الفرج اصفهانی (م356هـ).

[85]. المواعظ والاعتبار (= خطط المقریزی): ج 2 ص 271 ـ 272، ص 340؛ وفیات الأعیان: ج 1 ص 375، ترجمه 145؛ اخبار بني عبید: ص 85.

[86]. سفرنامه ناصرخسرو: ص 142.