ليكن انصاف اين است كه بگوييم ابوبكر و عُمَر گرچه فضائل اهل بيت و دلايلِ امامتِ آن‌ها را روايت می‌كردند ، اما از روشن گري‌ها و بگومگوهايی كه موضوع جانشيني امام علی علیه‌السلام را آشكار می‌ساخت ، به شدّت می‌پرهيختند و يا هر آنچه را كه صحابه را مخالف با رأي و اجتهاد (كساني كه مؤيّدان تعبُّدِ محض به قرآن و سنّت بودند) می‌نماياند ، برنمي‌تافتند .

ابوبکر و عُمَر ، گرچه عرصه را براي نقل فضائل ـ به تنهايي ـ تنگ نكردند ، ليكن نمی‌پسنديدند امور مربوط به خلافتشان ميان مردم انتشار يابد . از اين رو ، ابوبكر به منصرف سازي مسلمانان از گفت و گو درباره خلافت دست يازيد و مانعِ احاديثي شد كه درباره برحق بودن علی علیه‌السلام بود ؛ زيرا بيان و تفسير و كشف ابعادِ اين گونه احاديث ، پايه‌های حكومت را می‌لرزاند ، نه نقلِ صرف روايات .

شيخ عبدالرَّحمان بن يحيي معلمي يماني می‌نويسد :

اگر براي مرسله ابن ابی مُلَيْكه اَصلي باشد ، وجودِ آن پس از وفات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نشانه آن است كه به امر خلافت مربوط می‌شد .

گويا مردم پس از بيعت اختلاف ورزيدند ؛ بعضي می‌گفتند ابوبكر اهليّت دارد ؛ چراكه پيامبر چنين و چنان فرمود ، و برخي بدان جهت كه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فلان و بهمان را نام برده بود ، ديگري را سزاوارِ خلافت می‌دانستند . ابوبكر دوست می‌داشت كه مردم را از فرو رفتن در اين امر ، روي گردان سازد .[213] 

و مي‌بينيم : عُمَر ، عبدالله بن عبّاس را (كه با اخلاص از خلافت علی علیه‌السلام دفاع می‌كرد) زياد گوشه می‌داد و تهديد می‌كرد .

پس از آنكه با عُمَر درباره برحق بودن و شايستگي امام علي به خلافت ، مشاجره كرد ، عُمَر گفت : اي ابن عبّاس ، از تو سخني به من رسيده كه دوست ندارم آن را باز گويم تا منزلتت نزدم از بين برود! ابن عبّاس پرسيد : چه سخني؟ عمر گفت : به من رسانده‌اند كه تو پيوسته می‌گويي : «خلافت را از روي حسد و ظالمانه از ما گرفتند!» و آن گاه كه ابن

[213]. الأنوار الكاشفه: 54.