با اینکه جا داشت این حادثه عجیب از هر نظر مضبوط باشد، از جهاتی مورد اختلاف واقع شده است: یکی از آنها تاریخ وقوع آن است؛ دو سیره نویس بزرگ اسلام «ابن اسحاق» و «ابن هشام» میگویند: این حادثه در سال دهم بعثت اتفاق افتاده است. مورّخ بزرگ «بیهقی» معتقد است که در سال دوازدهم بعثت رخ داده است و برخی آن را در اوایل بعثت و گروهی در اواسط آن دانستهاند. گاهی برای جمع میان این اقوال گفته میشود: معراج آن حضرت بیش از یک بار بوده است، ولی ما تصور میکنیم معراجی که در آن نمازهای یومیه واجب شده است، قطعا پس از مرگ ابو طالب- که در سال دهم بعثت بود- اتفاق افتاده است، زیرا از مسلمات حدیث و این است که در شب معراج خدا دستور داده است که امّت پیامبر هر شبانه روز در پنج وعده نماز بخوانند. از لابلای تاریخ چنین استفاده میشود که تا لحظه مرگ ابو طالب، نماز واجب نشده بود، زیرا در لحظات مرگ وی، سران «قریش» به حضور وی بار یافتند و از او درخواست کردند که کار آنها را با برادرزادهاش یکسره کند و او را از کردار خود بازدارد و در برابر آن، هرچه میخواهد بگیرد. پیامبر گرامی در آن محفل روبه سران کرد و گفت: من از شما فقط یک چیز بیشتر نمیخواهم و آن اینکه: تقولون لا اله إلّا اللّه و تخلعون ما تعبدون من دونه [1]؛ گواهی به یگانگی خدا دهید و اطاعت بتان را رها کنید. این کلمه را گفت و ابدا از نماز و فروع دیگر سخن نگفت و این خود گواه بر این