ميباشد، و در مواردى هم ممكن است گنهكار باشد.

(مسأله 3538) كسى كه شروع كند به كندن چاه، بيرون آوردن چشمه و يا كندن كانال رودخانهاى، نسبت به زمينى كه زمينه سيراب شدنش با اين چاه و چشمه و رودخانه فراهم شده، حق تحجير پيدا ميكند. و حدود آن محدود است به زمانى كه در مسأله 3535 بيان گرديد.

(مسأله 3539) تحجير موجب مالكيت نمى شود، و لذا نمى تواند زمينى را كه تحجير كرده بفروشد، ولى ميتواند حقّ اولويتش را به كسى واگذار كند و آن را با چيزى مصالحه كند، مشروط بر اينكه در اثر طول مدّت حقّش ساقط نشده باشد.

(مسأله 3540) سرزمينهايى كه در مجاورت ايل و قبيلهاى قرار دارد و به آنها منسوب است، اگر به وسيله احيا كردن به ملكيت آنها در نيامده باشد، اگر بهره جوئى از آن در طول زمان به آنها اختصاص داشته، مثلًا چراگاه و تفريحگاه آنها بوده، از حريم آنان به حساب ميآيد و هرگز ديگران نمى توانند به وسيله احيا كردن آنجا را تملّك نموده، اسباب مزاحمت آنها را فراهم كنند، حتّى برخى از خود آنها نيز بدون اجازه بقيّه نمى توانند چنين كارى انجام دهند.

(مسأله 3541) در فرض ياد شده، اگر اين سرزمينها به آنها اختصاص نيافته باشد، آنها حقّى در آنجا نخواهند داشت و هر كس بخواهد، از خودشان و يا ديگران، ميتواند آنجا را احياء كرده به ملكيّت خود درآورد، و آنها حق جلوگيرى ندارند.

(مسأله 3542) اگر اهالى يك منطقه سرزمينهاى پيرامون خود را با جلب رضايت يكديگر در ميان خودشان تقسيم كنند، تا اقدام به احياى آن‌